Zonnebrand

dossier Wanneer we mogen genieten van onze welverdiende vakantie bestaat de kans dat we ons laten verrassen door de hevige zon. De zon zendt zowel zichtbare als onzichtbare straling uit. De Ultra Violetstraling (UV-straling) zien we niet en wordt daarom onzichtbare straling genoemd. Ook de lampen in een zonnebank zenden UV-straling uit. Bij een blootstelling aan een hoge dosis UV-straling, verbrandt de huid, dit wordt ook wel zonnebrand genoemd. Het is dan ook belangrijk om verstandig om te springen met de blootstelling aan UV-stralen.

Een belangrijk deel van de huidbeschadiging door de zon gebeurt in de kindertijd. Als ouder ben je dan ook verantwoordelijk om de huid van jonge kinderen te beschermen tegen de zon. Personen die buiten werken hebben een verhoogde kans op huidkanker omdat ze vaak te lang aan de zon zijn blootgesteld. Zij moeten alle preventiemaatregelen strikt opvolgen om het risico te beperken.

Bij matige blootstelling aan UV-straling kleurt het pigment in de huidcellen bruin. Bij blootstelling aan een hoge dosis UV-straling verbrandt de huid. Bij een langdurige blootstelling veroudert de huid, wordt ze rimpelig en kan huidkanker (melanoom) zich ontwikkelen. De snelheid waarmee dit gebeurt is , afhankelijk van je huidtype, de intensiteit en de duur van het contact.

De snelheid van bruin worden, of rood worden hangt af van huidtype. Er bestaan 6 verschillende vormen van huidtypes:

Huidtype 1:

• Zeer lichte huid, sproeten
• Rossig of lichtblond haar
• Lichte ogen

--> Verbrandt zeer snel
--> Wordt altijd rood
--> Bruint nooit

Huidtype 2:

• Lichte huid
• Goudblond haar
• Lichte ogen

--> Verbrandt snel
--> Wordt altijd rood
--> Bruint soms licht

Huidtype 3:

• Lichtgetinte huid
• Donkerblond of bruin haar
• Vaak donkere ogen

--> Verbrandt zeer zelden
--> Wordt soms rood
--> Bruint gemakkelijk

Huidtype 4:

• Getinte huid
• Donker haar
• Donkere ogen

--> Verbrandt bijna nooit
--> Wordt niet rood
--> Bruint zeer goed

Huidtype 5:

• Donkere huid
• Donker tot zwart haar
• Donkere ogen

--> Verbrandt zelden
--> Wordt niet rood
--> Bruint zeer goed

Huidtype 6:

• Zeer donkere huid
• Zwart haar
• Donkere ogen

--> Verbrandt bijna nooit
--> Wordt niet rood
--> Huid wordt donkerder

Enkele misverstanden:
 

Hoe kan je zonnebrand herkennen ?

• Vuurrode huid
• Pijn op de verbrande zone
• Later kunnen er kleine of grote vochtblaasjes op de huid ontstaan

Hoe handelen we bij iemand met zonnebrand ?

• Bedek de verbrande huid met een lichte handdoek of losse kledij
• Breng het slachtoffer in de schaduw, bij voorkeur binnen
• Koel de huid met natte doeken of een zachte douche, vermijd onderkoeling
• Dep de huid zachtjes droog
• Gebruik een vochtinbrengende , hydrocolloïdcrème of aftersun-lotion en herhaal dat zo nodig regelmatig.
• Vermijd vette en olieachtige producten om je in te smeren
• Zorg voor lichte, niet-schurende en niet knellende kledij
• Moedig het slachtoffer aan om regelmatig kleine slokjes water of een andere koele vloeistof te drinken
• Indien nodig kan je pijnstilling nemen (vb paracetamol)

• Raadpleeg medische hulp:

• Wanneer er sprake is van hitteslag:
- Koorts
- Snelle hartslag
- Vermoeidheid
- Draainissen
- Misselijkheid
- braken
• Bij uitgebreide zonnebrand
• Bij grote blaarvorming
• Bij kleine kinderen
• Bij symptomen van zonneslag of uitdroging
• Wanneer het slachtoffer zich onwel voelt
• Wanneer de huid zich na 2 weken nog niet hersteld heeft
• Als een baby of peuter zonnebrand heeft, mogelijks met blaren roodheid en koorts

Via enkele eenvoudige tips kan je zonnebrand meestal voorkomen:

• Vermijd te fel zonlicht en draag losse kledij en een hoofddeksel (pet, hoed,…)
• Smeer je huid in met een zonnecrème van minstens factor 15 voor je van de zon gaat genieten
• Er wordt aangeraden om baby’s en jonge kinderen in de schaduw te laten spelen, insmeren met een sunblock of een zeer hoge factor en het dragen van een petje is een must !
• Kies een zonnecrème dat je zowel tegen UV-A als UV-B stralen beschermt
• Wanneer je een zonnebril koopt, koop dan een bril met UV-werende glazen, met een EU-keurmerk. De bril moet voldoende grote glazen hebben die de ogen beschermen tegen zowel de rechtstreekse als de onrechtstreekse straling.

• Zonnecrème aanbrengen
--> Minsten 30 minuten voor je in de zon gaat liggen
--> Neem voldoende crème om je in te smeren, denk ook aan de randen van de kledij (hals, rand van de broek,…)
--> Smeer je elke 2 tot 3 uur opnieuw in, indien nodig vroeger (na het liggen op de handdoek of op zand kan er zonnemelk achterblijven)
--> Waterbestendige zonnemelk dient aangebracht worden elke keer je uit het water komt, door het afdrogen kan je de zonnemelk afvegen.
--> Gebruik voor je neus, oren en lippen een sunblock-stick

• Vermijd de zon tussen 11u00 en 15u00, dan schijnt de zon het felst
• Je kan op het weerbericht de UV-index bekijken, dit geeft je reeds een beeld van de sterkte van de zonnestraling
• Een zonnescherm gebruiken als eerste keuze om zonnebrand tegen te gaan of om langer te kunnen zonnebaden is geen goede oplossing.
• Wanneer we zonnemelk en muggenmelk samen gebruiken dien je eerst de zonnemelk aan te brengen en nadien de muggemelk
• Draag beschermende kledij. Een zonnecrème is geen garantie om niet te verbranden. Er bestaat een duidelijk verband tussen het aantal keren dat iemand door de zon verbrandt en het optreden van huidkanker (melanoom)
• Vermijd het gebruik van zonnebank. Het verhoogt de kans op huidkanker (melanoom)

Zonnebaden kan niet alleen zonnebrand veroorzaken, maar eveneens zonneslag en hitteslag. Uiteraard is het vooral de bedoeling dat je kan genieten van de zon, mits onze tips in je achterhoofd te houden lukt dit perfect op een veilige manier.

Meer weten over eerste hulp? Dit kan! Volg een gratis eerstehulpcursus bij Rode Kruis-Vlaanderen. Meer info op de website, je vindt er ook een opleidingskalender.