Snellere opsporing en zorg voor mentale gezondheid van zwangere vrouwen

Elke vrouw in Vlaanderen zal tijdens de zwangerschap worden bevraagd naar haar gebruik van alcohol en middelen en tijdens en na de zwangerschap gescreend worden op angst en depressieve klachten.

De proefprojecten ‘perinatale geestelijke gezondheidszorg’ hebben aangetoond dat de screening naar psychische problemen tijdens de zwangerschap, maar ook erna, belangrijk is. Zowel voor de moeder, de partner als de ongeboren baby. Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin breidt de aanpak van de mentale gezondheidsproblemen van zwangere en bevallen vrouwen nu uit over heel Vlaanderen. 

De komst van een baby brengt niet alleen hoop voor de toekomst, maar betekent voor vele ouders ook een uitdaging. Voor een minderheid van de vrouwen en hun partner overschaduwen mentale gezondheidsproblemen deze periode. De mentale gezondheidsproblemen worden vaak niet onderkend door gebrek aan kennis en tijd, en door het taboe dat des te meer rust op het benoemen van mentale problemen, uitgerekend in een periode die doorgaans vreugdevol wordt beleefd.

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen liet in 2016 bij het UZ Gent-Karus Gent en PZ Bethaniënhuis in Zoersel pilootprojecten ‘Perinatale Geestelijke Gezondheidszorg’ starten. Deze ontwikkelden o.m. een regionaal perinataal zorgpad. Uit de projecten blijkt dat de verschillende disciplines, organisaties en netwerken weinig kennis hebben van elkaars aanbod en werking. Daarom werd volgens de richtlijn ‘Screening en detectie van perinatale mentale stoornissen’ een draaiboek ontwikkeld met sensibiliseringscampagnes en training en opleiding voor zorg- en hulpverleners.

Concreet is het de bedoeling dat elke vrouw in Vlaanderen tijdens de zwangerschap wordt bevraagd op gebruik van alcohol en middelen en tijdens en na de zwangerschap wordt gescreend op angst en depressieve klachten door professionelen als huisartsen, gynaecologen, vroedvrouwen, Kind en Gezin en zo nodig klinisch opgevolgd. De betrokken perinatale hulpverleners zorgen voor een vlotte toegang naar gepaste zorg voor moeder, baby en partner.

Deze perinatale zorgpaden zullen regionaal verder ontwikkeld worden vanuit een samenwerking tussen de geestelijke gezondheidszorg en de perinatale hulpverleners. De regionale expertisecentra zullen hierin een coördinerende rol opnemen. De uitrol van de screening wordt gerealiseerd in samenwerking met Kind en Gezin. 

Om ook de partners in de sector van de geestelijke gezondheidszorg op een lijn te krijgen besloot minister Vandeurzen tot de oprichting van een expertisenetwerk dat zich op perinatale zorg toelegt. 

Het Vlaams Expertise Netwerk voor Perinatale Mentale Gezondheid bestaat uit de Moeder-Baby-eenheden van Karus Gent en PZ Bethaniënhuis, het expertisecentrum perinatale psychiatrie UPC KU Leuven en het Centrum Perinatale Mentale Gezondheid UZGent, de leefeenheden voor zwangere vrouwen en moeders met hun kinderen binnen de revalidatieconventies verslavingszorg van De Kiem (Tipi), Adic (OP+), en Free Clinic (project GoiA) en Kind en Gezin. Dit netwerk zal verder aangevuld worden met andere partners die bij de perinatale mentale gezondheid van vrouwen betrokken zijn.

Het bestaande behandelaanbod zal uitgebreid worden met de ontwikkeling van een online zelfhulptool voor vrouwen met depressieve en angstklachten in de perinatale periode. Dit online-aanbod zal geïntegreerd worden in de bestaande website www.depressiehulp.be en een aantal specifieke modules voorzien.

U kunt de ‘Leidraad voor screening en detective van perinatale mentale stoornissen’ hier downloaden