MS: bloedtest spoort ziekte op jaren voor eerste symptomen opduiken

Onderzoekers van de Universiteit van Californië in San Francisco hebben ontdekt hoe multiple sclerose (MS) eerder en sneller kan worden vastgesteld. Antilichamen die specifiek zijn voor de ziekte zouden al jaren in het bloed van patiënten circuleren voordat de symptomen optreden. Deze ontdekking zou een grote impact kunnen hebben, omdat een vroege behandeling de progressie van de ziekte zou kunnen vertragen.

Multiple sclerose (MS) is een invaliderende en ongeneeslijke auto-immuunziekte die het centrale zenuwstelsel aantast. De ziekte verloopt met terugvallen en de verergering van de symptomen is onvoorspelbaar.

MS is niet altijd gemakkelijk te diagnosticeren. De eerste symptomen treden meestal op tussen de leeftijd van 20 en 40 jaar en manifesteren zich als spierzwakte of spasmen, gevoelloosheid in de ledematen, vermoeidheid, enz. Ze kunnen gemakkelijk verward worden met andere aandoeningen. De diagnose wordt dan ook vaak met vertraging gesteld, na een zorgvuldige analyse van hersenscans.

Het immuunsysteem van MS-patiënten functioneert niet goed en valt myeline aan (de vetlaag die neuronale banen omringt en beschermt), wat leidt tot ontstekingsplaques in de hersenen en het begin van de symptomen. 

Een studie gepubliceerd in Nature Medicine toont aan dat tekenen van deze ontsteking bij sommige patiënten al jaren voor het begin van de symptomen waarneembaar waren. 

Uit meer dan 10 miljoen Amerikaanse militairen identificeerden onderzoekers 250 mensen die MS hadden ontwikkeld. Ze analyseerden de bloedmonsters die 5 jaar voor hun eerste klinische symptoom en 1 jaar na hun eerste MS-aanval waren genomen, en vergeleken deze met bloedmonsters van 250 gezonde veteranen. Zo ontdekten ze dat 10% van de MS-patiënten al jaren voor de diagnose een opvallende overvloed aan autoantilichamen had. Bovendien hadden patiënten met deze autoantilichamen hoge niveaus van neurofilamenten (sNfL), een eiwit dat vrijkomt wanneer neuronen achteruitgaan. De onderzoekers veronderstellen dat het immuunsysteem vriendelijke menselijke eiwitten verwart met een virale vijand, wat leidt tot levenslange MS.

“Wanneer we gezonde mensen analyseren met onze technologie, ziet elk van hen er uniek uit, met zijn eigen immunologische vingerafdruk, als een sneeuwvlok,” zegt Joe DeRisi, een van de auteurs van het onderzoek. “Het is wanneer de immunologische handtekening van de ene persoon op die van een andere lijkt en niet meer op een sneeuwvlokje, dat we beginnen te vermoeden dat er iets mis is, en dat is wat we vonden bij deze MS-patiënten”.

Er bestaat geen genezing voor MS, maar het is mogelijk om de progressie ervan te vertragen en de meeste symptomen tot op zekere hoogte te behandelen.

Volgens de wetenschappers zou een bloedtest de aanwezigheid van de auto-antilichamen die verantwoordelijk zijn voor de immuunaanvallen bij MS kunnen detecteren en zo nieuwe mogelijkheden creëren om de ziekte te begrijpen en te behandelen.

Er zijn nog veel vragen over multiple sclerose, van de oorzaak van de immuunreactie bij sommige patiënten tot hoe de ziekte zich ontwikkelt bij de andere 90% van de patiënten. Maar de onderzoekers geloven dat ze nu een doorslaggevende aanwijzing hebben voor het ontstaan van de ziekte.

“Stel je voor dat we MS zouden kunnen diagnosticeren voordat sommige patiënten het stadium van klinische symptomen bereiken,” zegt Stephen Hauser, directeur van het UCSF Weill Institute for Neurosciences en een van de hoofdauteurs van het artikel. “Dit vergroot onze kansen om van neutralisatie [van MS] naar genezing te gaan”.