Gerelateerde artikels
Populaire diëten geanalyseerd
In dit artikel
Populaire diëten geanalyseerd
dossier Het vroegere Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersverenigingen (OIVO), inmiddels de Belgische Vereniging voor Onderzoek en Expertise voor Consumentenorganisaties, analyseerde een aantal populaire diëten die heel wat media-aandacht kregen en krijgen. De conclusie is duidelijk: het merendeel van de mediagenieke diëten is niet doeltreffend, duur en leidt niét tot duurzaam gewichtsverlies. Bovendien zijn de diëten soms gevaarlijk voor de gezondheid. Er is volgens de experts maar één goed dieet en dat is het dieet opgesteld en begeleid door een diëtist.
Diëten geanalyseerd
Uit de analyse blijkt dat de meeste diëten, als ze zonder medische begeleiding worden gevolgd, in het beste geval kunnen leiden tot een onevenwichtig voedingspatroon en in het slechtste geval tot gezondheidsproblemen. Het zijn diëten die snel gewichtsverlies beloven, maar geen resultaat bieden op lange termijn. Ze maken de ‘volgers’ niet bewust van de fouten in hun voedingspatroon die tot overgewicht leidden waardoor ze geen nieuwe, gezonde eetgewoonten aannemen. Om die reden, en om mogelijke gevaren te vermijden, raden experts iedereen die een dieet wil volgen aan zich te wenden tot een professionele voedingsdeskundige.
Methodologie
De gebruikersorganisatie onderzocht verschillende diëten die vaak in de media aan bod komen. Elk dieet werd bestudeerd vanuit verschillende invalshoeken: eerst werd het principe van het dieet bekeken, vervolgens werden de mogelijke effecten op de gezondheid bestudeerd en ten slotte de impact op lange termijn. Elk dieet werd geëvalueerd op basis van het rapport van het Franse ANSES (Agency Nationale de Sécurite Sanitaire - Nationaal Agentschap voor de Veiligheid en Gezondheid van de Voeding), ‘Evaluation des risques liés aux pratiques alimentaires d'amaigrissement’.
Een dieet opgesteld door een diëtist
Een dieet opgesteld door een diëtist is doorgaans een caloriearm, evenwichtig regime dat de dagelijkse behoeften aan voedingsstoffen en mineralen respecteert. Het wordt aangepast aan de persoonlijke noden van de patiënt. Omdat elke patiënt specifieke en andere behoeften heeft, is elk dieet uniek. Het houdt bovendien rekening met de voorkeuren, de levensstijl, de fysieke activiteit en eventuele ziekten. Het dieet corrigeert slechte eetgewoonten en bovendien geeft elke diëtist tips over voeding, evenwichtige recepten en keuken- en kookweetjes.
Wanneer het streefgewicht bereikt is, stelt de diëtist een eetplan op voor een evenwichtige voeding met een paar uitzonderingen. Ideaal duurt de follow-up na de stabilisatie twee jaar, a rato van drie à vier afspraken per jaar, om zeker te zijn dat de goede eetgewoonten goed geïntegreerd zijn en toegepast worden. Omdat deze methode rekening houdt met de specifieke voedingsstofbehoeften van elk individu, veroorzaakt het geen tekorten. Bovendien is er een voldoende lange follow-up die de deelnemer motiveert goede eetgewoonten aan te nemen. Volgens de experts is dit het best mogelijke dieet dat iemand kan volgen.
1. Atkins-dieet
Het Atkins-dieet beveelt een overconsumptie van eiwitten en vetten aan, ten koste van de consumptie van koolhydraten. Alle voedingsproducten die koolhydraten bevatten (eenvoudige en complexe suikers), zoals brood, pasta, rijst, griesmeel, aardappelen, fruit en fruitsap, peulvruchten, gesuikerde producten, enzovoort, worden verboden. Eiwitten (vlees, vis, eieren, en andere) mogen volgens dit dieet daarentegen naar hartenlust geconsumeerd worden.
Dit dieet verloopt in vier fasen. De eerste fase bestaat erin voedingsproducten die koolhydraten leveren (suiker en gesuikerde producten, zetmeel, peulvruchten, fruit, melk, yoghurt enzovoort) te vermijden en per dag niet meer dan 20g koolhydraten in te nemen. Deze fase moet twee weken volgehouden worden. De tweede fase bestaat erin voedingsproducten die koolhydraten bevatten (fruit, granen en zuivelproducten) beetje bij beetje weer op te nemen in het eetpatroon. Deze fase duurt tot het resterende gewichtsverlies maar 2 à 4 kg meer bedraagt. In de derde fase wordt de koolhydratenaanvoer met 10 gram per dag opgedreven: dit is de stabiliseerfase. Wanneer het lichaamsgewicht gedurende vier opeenvolgende weken stabiel gebleven is, moet de laatste fase ingezet worden, die levenslang aangehouden wordt.
De verminderde consumptie van vezels kan wel constipatie veroorzaken.
Het Atkins-dieet veroorzaakt een stijging van het gehalte LDL-cholesterol met gemiddeld 10% en kan tot hartritmestoornissen leiden.
Besluit
Het Atkins-dieet is gevaarlijk voor de gezondheid en kan gezondheidsproblemen veroorzaken.
2. Het Detox-dieet
Het Detox-dieet belooft het lichaam te ontdoen van gifstoffen door een evenwichtig eetpatroon. De voorstanders van dit dieet beweren dat we ‘van binnenuit’ vergiftigd worden door voedingsmiddelen omdat er veel ‘scheikundige rommel’ in zit en ‘niet-biologische stoffen’ en dat we belaagd worden door gifstoffen en vervuiling. Zelfs geneesmiddelen worden wel eens beschuldigd.
Alles wat bio, natuurlijk en werkzaam voor een goede gezondheid is, wordt aanbevolen en de consumptie van probiotica, biologische producten, groenten en fruit (bij voorkeur rauw) en omega 3-vetzuren wordt aangemoedigd. Vlees (vooral rood vlees) moet vermeden worden en in het algemeen moet men minder eten, anderhalve liter water per dag drinken, soep en diverse soorten kruidenthee en gelijkaardige drankjes. Verder mag men niet roken, geen alcohol drinken en moet men een uur per dag sporten. Massages mogen wel, maar met essentiële oliën en twee keer per dag. Dat alles is wellicht de reden waarom dit dieet voor een maximumduur van drie weken aanbevolen wordt. Het dieet belooft niet alleen gewichtsverlies, maar ook een ‘inwendige schoonmaak’.
Het Detox-dieet is nog altijd populair, maar over de nadelen en gevaren wordt met geen woord gerept. Vooral bedrijven varen er wel bij, ze bieden al dan niet online tal van detox-middeltjes aan. Wat niet gezegd wordt, is dat het gewichtsverlies van dit dieet vooral verlies van vocht en spiermassa is en niet van vetmassa.
Besluit
Het Detox-dieet is gebaseerd op enkele basisprincipes van een evenwichtige voeding (zoals 1,5 liter water per dag drinken, groenten en fruit à volonté, enzovoort) maar dat volstaat niet om doeltreffend te zijn. Het dieet kan zelfs gevaarlijk zijn voor kinderen in volle groei, vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, mensen met nier- of leverproblemen, met een hartkwaal of diabetes, mensen met darmproblemen of een chronische ziekte. Wetenschappers zijn het erover eens dat het menselijk lichaam zich niet zomaar laat ‘zuiveren’ door een dieet. Het lichaam beschikt immers over eigen systemen voor ontgifting. Voor een goede werking van deze systemen volstaat een gezonde levensstijl. De conclusie dan ook dat dit dieet thuishoort in de categorie ‘loze beloften’.
3. Het Hollywood- of Beverly Hillsdieet
Dit dieet schrijft veel fruit voor met een duidelijke voorliefde voor ananas, papaja en meloen. De basisregel: laat na het eten van één van deze vruchten twee uren voorbijgaan alvorens nog iets te eten. Als dat vlees is, mag je achteraf alleen nog datzelfde soort vlees eten.
Het principe van dit dieet komt overeen met dat van de dissociatiediëten: vermijd bepaalde combinaties om de vertering te vergemakkelijken. Overdadig eten kan in het begin toegelaten worden, maar moet gecompenseerd worden door een fruitdieet van drie dagen.
Omdat het een caloriearm en een dissociatiedieet is kan het gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Dit dieet kan, als het met fysieke activiteit gecombineerd wordt, leiden tot een te lage bloedsuikerspiegel verergerd door dehydratie bij heel sterke voedselbeperking.
Besluit
Het dieet belooft snel gewichtsverlies, maar kan leiden tot voedingstekorten die voor ernstige gezondheidsrisico's kunnen zorgen. Dit dieet wordt daarom niet aangeraden.
4. South Beach Dieet
Dit dieet werd ontwikkeld door dr. Arthur Agatston, cardioloog en lid van de American Societies of Echo-cardiology and Cardiology. Het dieet besteedt veel aandacht aan de kwaliteit van de voeding om zo de levenshygiëne te optimaliseren. Mensen moeten dus béter eten.
Het dieet steunt op de voedselkeuze: goede suikers kiezen en slechte voedingssuikers verbannen. Het is een eiwitrijk en koolhydratenarm dieet.
Het South Beach- dieet, ook wel eens Miami-dieet genaamd, start met een eerste fase van twee weken, die erin bestaat brood, rijst, pasta's, aardappelen, taart, koffiekoeken en alle fruitsoorten te elimineren. Voor de tweede fase, die volgehouden moet worden tot het gewenste lichaamsgewicht bereikt is, worden die voedingsproducten opnieuw toegelaten. De derde fase bestaat in het aannemen van een goede voedselhygiëne.
Omdat dit dieet eiwitrijk, maar niet caloriearm is, bestaat het gevaar dat het vermogen van de lever om ureum te synthetiseren verzadigd geraakt, wat kan leiden tot een stijging van de hoeveelheid aminozuren en ammoniak in het bloed.
Besluit
Dit dieet is nefast voor de gezondheid en kan de insulineresistentie op lange termijn verhogen.
5. Het Montignac-dieet
Een dieet dat ontwikkeld werd door Fransman Michel Montignac en ontzettend populair was in de jaren negentig. Belangrijk bij dit dieet is dat de combinatie van bepaalde voedingsmiddelen vermeden wordt.
Fase 1 van het dieet duurt twee maanden en tijdens die periode mogen de ‘slechte’ koolhydraten (brood, aardappelen, suiker, …) niet in eenzelfde maaltijd gemengd worden met vetten. Volgende producten zijn verboden: aardappelen, witte rijst, witte pasta's en alle voedingsproducten die tegelijk suikers en vetten aanvoeren, zoals chocolade en avocado's. Alleen niet-geraffineerd meel en volkorenbrood zijn toegestaan.
Fase 2 van het dieet dient om het gewichtsevenwicht te behouden.
Dit dieet levert tussen de 1200 en 1500 kcal aan. De eiwitaanvoer maakt iets meer dan 20% uit van de totale energieaanvoer.
Besluit
De voeding in ‘goede’ en ‘slechte’ producten opsplitsen, is een verouderde benadering. Dit dieet is misschien wel gebruiksvriendelijk, maar dat neemt niet weg dat het toch veel te veel vetten bevat.
6. Het koolsoepdieet
Het koolsoepdieet is een Amerikaans dieet (The cabbage soup diet) en het is oorspronkelijk bedoeld voor hartpatiënten in ziekenhuizen in New York die snel gewicht moesten verliezen. Het is een zogenaamd crash-dieet.
Het dieet bestaat erin gedurende zeven dagen als maaltijd een kom soep te eten. Daarbij mag je de eerste dag fruit eten, groenten eten de tweede dag, groenten en fruit eten de derde dag, bananen en afgeroomde melk consumeren de vierde dag, rundvlees en tomaten eten de vijfde dag, rund- of kalfsvlees en groenten eten de zesde dag, en volkorenrijst, ongezoet fruitsap en groenten consumeren de zevende dag.
Besluit
Dit dieet is uitermate caloriearm, met minder dan 800kcal en levert onvoldoende energie. Het soepdieet is alleen nuttig in zijn origineel doel, snel veel gewicht verliezen, en dus zeker niet aangewezen op lange termijn.
7. Het Weight Watchers-dieet
Het Weight Watchersdieet is een initiatief van Jean Nidetch uit het begin van de jaren 1960. Deze New-Yorkse vatte het idee op met vriendinnen samen te komen om elkaar aan te moedigen om gewicht te verliezen.
Het is een caloriearm dieet dat geen enkel voedingsproduct verbiedt, maar waarbij wekelijkse bijeenkomsten tijdens het dieet bijgewoond moeten worden voor de psychologische steun. Het dieet is gebaseerd op vier pijlers: een goede levenshygiëne (gedrag) verwerven, steun geven en krijgen, bewegen en een betere voeding kiezen.
Het dieet steunt vooral op het motiveren van de deelnemers via een programma met wekelijkse bijeenkomsten, al zijn er nu ook apps en onlinetools.
Het Weight Watchers-dieet is een gebruiksvriendelijk dieet dat niet tot tekorten aan vitaminen en mineralen leidt.
Nawoord
Het ketogeen-dieet, in feite een variant van het Atkins-dieet, het slimme-darmendieet en het intermittent vasten-dieet zijn vandaag erg populair.
Net zoals alle voornoemde diëten kunnen ze voor bepaalde mensen in bepaalde situaties interessante elementen bevatten, maar een wonderdieet dat doeltreffend is, gezond en tot duurzaam gewichtsverlies leidt, is zeldzaam.
Lees ook: Wat is intermittent fasting en (hoe) werkt het?
