Gerelateerde artikels
Verhoogd risico op spier- en zenuwschade bij gebruik van fluorochinolonen
nieuws
Bij het gebruik van fluorochinolon- en chinolon-antibiotica bestaat een verhoogd risico op langdurige en mogelijk blijvende schade aan pezen, spieren en zenuwstelsel. Dat meldt het Europees Geneesmiddelenbureau EMA.
Fluorochinolonen zijn antibiotica die gebruikt worden voor de behandeling van verschillende ernstige bacteriële infecties. Het was reeds langer bekend dat patiënten die worden behandeld met fluorochinolonen of chinolonen soms langdurige en invaliderende bijwerkingen krijgen, zoals peesontstekingen (tendinitis), peesscheuren (bijvoorbeeld van de achillespees), en spier- en zenuwschade. Dit risico neemt toe met de leeftijd en bij gelijktijdig gebruik van corticosteroïden. Maar ook bij jonge mensen kan bijvoorbeeld een spontane peesruptuur optreden. Meestal treedt dit op 8 à 10 dagen na de start van de behandeling, maar het kan soms al gebeuren binnen de 48 uren na de start van de behandeling.
Het verhoogde risico bestaat zowel bij gebruik via de mond, longen (inhalatie) en injecties. In België betreft het ciprofloxacine, levofloxacine, moxifloxacine, ofloxacine en norfloxacine.
Het EMA heeft aanbevolen om fluorochinoloon-antibiotica niet langer te gebruiken:
- om infecties te behandelen die kunnen genezen zonder behandeling of die niet ernstig zijn (zoals keelontstekingen en acute bronchitis);
- om reizigersdiarree of terugkerende lagere urinewegeninfecties (urine-infecties die niet verder reiken dan de blaas) te voorkomen;
- bij niet-bacteriële infecties, bijvoorbeeld niet-bacteriële (chronische) prostatitis
- bij lichte tot matige infecties (waaronder ongecompliceerde cystitis, acute exacerbatie van chronische bronchitis en chronisch obstructief longlijden (COPD), acute bacteriële rhinosinusitis en acute otitis media), tenzij andere antibiotica die doorgaans worden aanbevolen voor deze infecties ongeschikt zijn;
- om patiënten te behandelen die vroeger ernstige bijwerkingen hadden met een fluorochinolon- of chinolon-antibioticum;
Verder adviseert het EMA om fluorochinoloon-antibiotica bij patiënten met een verhoogd risico voorzichtig te gebruiken en eerst andere behandelopties te overwegen. Dit betreft vooral:
- ouderen,
- patiënten met nierproblemen,
- patiënten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan
- die worden behandeld met een systemische corticosteroïde.
Deze patiënten lopen een hoger risico op peesbeschadiging veroorzaakt door fluorochinolonen en chinolonen.
Het PRAC heeft ook aanbevolen dat gezondheidszorgverstrekkers patiënten moeten adviseren om de behandeling met een fluorochinolon-antibioticum stop te zetten bij het eerste teken van een bijwerking ter hoogte van de spieren, pezen of beenderen (zoals ontstoken of gescheurde pees, spierpijn of -zwakte, en gewrichtspijn of –zwelling …) of het zenuwstelsel (zoals tintelingen, vermoeidheid, depressie, verwardheid, zelfmoordgedachten, slaapstoornissen, gezichts- en gehoorproblemen, en veranderde smaak- en reukzin).
Advies aan patiënten
Gebruikt je ciprofloxacine, levofloxacine, moxifloxacine, ofloxacine of norfloxacine?
Neem direct contact op met jouw arts als je:
- opeens last krijgt van peesontsteking, gescheurde pees, spierpijn, spierzwakte, gewrichtspijn, gezwollen gewricht en/of loopstoornissen;
- opeens last krijgt van zenuwpijn, slapeloosheid, depressie, vermoeidheid, geheugenstoornis, vermindering van het zicht, de smaak, de reuk en/of het gehoor.
Wanneer tendinitis vermoed wordt, dient de behandeling onmiddellijk te worden gestopt om een ruptuur te voorkómen en, indien noodzakelijk, een adequate behandeling te starten.
Geen terugbetaling
Sinds 2018 worden deze antibiotica overigens slechts terugbetaald voor volgende infecties of omstandigheden:
- Acute pyelonefritis, na afname van een cultuur voor antibiogram.
- Acute prostatitis.
- Chronische prostatitis, na afname van een cultuur voor antibiogram.
- Acute urethritis, na afname van een cultuur voor antibiogram.
- Orchi-epididymitis.
- Pelvic Inflammatory Diseases.
- Acute diverticulitis, ongecompliceerd
- Bij patiënten met een ernstige co-morbiditeit, of behandeld met een immunosuppressivum, of met een maligniteit of een HIV-infectie.
- Een uitzonderlijke en dringende situatie die het starten van een behandeling met een chinolonen vereist.
Bron
