Gerelateerde artikels
Is een dopamine detox gezond?
In dit artikel
Is een dopamine detox gezond?
dossier
Meldingen op sociale media, online shoppen, gamen,... Het zijn activiteiten die eigen zijn aan het digitale tijdperk maar die ons ook mentaal uitputten. Als antwoord hierop kwam uit Amerika een trend overwaaien: de dopaminedetox. Het houdt in dat je een pauze neemt van deze activiteiten om het dopamineniveau in je hersenen te resetten.
Lees ook: Gelukshormoon: wat is de rol van dopamine in ons lichaam?
De rol van dopamine
© Getty Images
Dopamine maakt deel uit van de beloningsroutes in je hersenen. Wanneer je iets doet dat als plezierig wordt ervaren, zoals seks, sporten of eten, geeft de neurotransmitter dopamine de hersenen een seintje dat ze die ervaring moeten herhalen. Je voelt je nadien tevreden en beloond. Deze dopaminecyclus is een natuurlijk proces.
Het gebruik van digitale media levert ons ook dopamineshots: een berichtje op je smartphone of je favoriete serie op Netflix. Het verschil is dat we constant worden overstelpt door deze ‘geluksprikkels’, waardoor onze hersenen er ongevoeliger voor worden. We krijgen dus minder snel dat kenmerkende goed gevoel. Daardoor gaan we steeds meer dopaminestimulatie zoeken in bepaalde prikkelende activiteiten om datzelfde goed gevoel krijgen. Maar het effect is dat mensen zich uiteindelijk moe, uitgeput, angstig en depressief voelen.
Lees ook: Digitaal welzijn: Hoe technologie ons stress bezorgt
Je brein resetten
Een dopaminedetox houdt in dat we ons tijdelijk ontdoen van al deze geluksprikkels. Zo zou je je brein als het ware ‘resetten’. Let wel: dopaminedetox is geen officiële medische term. Het is ook niet wetenschappelijk bewezen dat het werkt. Als je een ernstige verslaving hebt, dan is het altijd het beste om professioneel advies in te winnen.
Je hersenen produceren overigens dopamine van nature, dus het is onmogelijk om ervan te "ontgiften". Het doel van een dopaminedetox is dus niet om geen dopamine meer aan te maken, maar om dit op een gezonde, natuurlijke manier te doen, door te bewegen en gezond te eten bijvoorbeeld. Als je tijdelijk afstand doet van ongezonde gewoonten en verslavingen, is de kans groot dat je je beter gaat voelen.
Als je dwangmatig gedrag vermijdt, zal je je immers beter kunnen focussen en mentaal helderder zijn. Ook zal je stress afnemen, je bloeddruk verlaagt en je slaap verbetert. Je zal intenser kunnen genieten van kleinere dingen.
Lees ook: Sociale media of smartphone verslaving: wat kan je doen?
Hoe begin je eraan?
Heb je voor jezelf uitgemaakt dat je wel een dopaminedetox kan gebruiken, dan kan dit stappenplan een goede leidraad zijn om eraan te beginnen.
- Een dopaminedetox houdt in dat je het voor jezelf moeilijk maakt om de ongewenste activiteit uit te voeren. Je kan bijvoorbeeld een app op je telefoon installeren die je schermtijd beperkt.
- De volgende stap is om vervangende activiteiten te voorzien. De tijd die vrijgekomen is, kan je invullen door activiteiten die je welzijn bevorderen, bijvoorbeeld iemand opbellen, een wandeling maken of een boek lezen.
- Het is ook nodig om de onderliggende oorzaken te begrijpen. Een onderdeel van dopaminedetoxen is begrijpen waarom je een bepaalde activiteit wil ondernemen. Als je onderliggende gevoel bijvoorbeeld verveling is, kan het helpen om te herkennen wanneer je je verveelt. Zo zal je niet impulsief beginnen te scrollen op sociale media bijvoorbeeld. Een dagboek kan een hulpmiddel zijn bij je emotionele proces, zodat je de gevoelens die je gedurende de dag ervaart, kan herkennen en benoemen.
- Begeleiding zoeken is vaak nuttig bij een dopaminedetox. Een psycholoog kan je inzicht geven in de chemische processen in je brein en kan je ook verdere tools aanreiken om je gedrag te veranderen. Aangezien sommigen ontwenningsverschijnselen ervaren bij een dopminedetox, kan een psycholoog je ook op een veilige manier begeleiden.
Lees ook: Is het een goed idee om je lichaam te detoxen?
Bronnen:
auteur:
Sara Claessens,
gezondheidsjournalist
