Koorts in malariagebied: steeds een noodbehandeling nodig

nieuws Indien men tijdens een verblijf in malariagebied, of in de eerste drie maanden na terugkeer uit malariagebied koorts heeft (vanaf 38°C in de oksel, continu of met tussenpozen gedurende langer dan 24 uur), dan moet men steeds aan de mogelijkheid van malaria denken, behalve tijdens de eerste 7 dagen van het verblijf. In geval van koorts moet men dringend medische hulp inroepen of een malariabehandeling opstarten. Malaria kan dodelijk verlopen indien de behandeling met enkele dagen wordt uitgesteld. De beginsymptomen van malaria kunnen zeer banaal lijken. Wanneer u zich onwel voelt, moet u steeds uw temperatuur meten, zelfs als u meent geen of maar amper koorts te hebben.

Het valt immers geregeld voor dat de zieke de eerste dagen hoegenaamd niet 'het gevoel van koorts' heeft, wat de situatie erg verraderlijk maakt, omdat er kostbare tijd waarin men nog vlot een malaria kan behandelen, verloren gaat. Een thermometer is dan ook een onontbeerlijk onderdeel van de reisapotheek.

• Zorg dat u in malariagebied steeds een thermometer bij de hand hebt en controleer geregeld (om de 8 uur) de lichaamstemperatuur bij onwel voelen, zelfs indien u meent dat u geen koorts heeft.
• Vele infectieziekten beginnen bovendien met dezelfde verschijnselen (grieperig gevoel, met of zonder koorts), wat betekent dat in geval van koorts ook aan andere infectieziekten dient te worden gedacht. Daarom dient steeds, indien mogelijk althans, betrouwbare medische hulp te worden gezocht en een onderzoek van een dikke druppel en een bloeduitstrijkje te worden verricht. Het is immers onmogelijk om een beginnende malaria-aanval van een gewone griep of angina te onderscheiden op basis van de symptomen.
• Eens terug in België moet u eisen dat een dergelijk onderzoek dringend wordt uitgevoerd bij elke koorts (tot 3 maanden na verlaten van het malariagebied) en dat het resultaat bekend is op enkele uren tijd.
• Er bestaan momenteel eenvoudige testkits voor de snelle (auto)detectie van malaria door P. falciparum (en in de toekomst voor alle vormen van malaria). Deze test worden evenwel niet aangeraden omdat de test heel wat ervaring vereist om coorect uitgevoerd te worden. Bovendien is de test niet goedkoop en moeilijk verkrijgbaar in de kleinhandel. In principe heeft men een reserve van meerdere testeenheden nodig voor een langdurige reis of bij verblijf in primitieve omstandigheden.
• Omdat niet overal ter wereld een aangepaste behandeling voorhanden is of omdat er een groot risico is voor onwerkzame namaakmalariatabletten, is het meestal aangeraden om de nodige geneesmiddelen op zak te hebben.

Wanneer een noodbehandeling opstarten?

• Elke koorts boven de 38 °C langer dan 24 uur vanaf 7 dagen na het betreden van malariagebied tot 3 maanden na het verlaten ervan moet aan malaria doen denken. Men start de behandeling dan nog liefst onder medisch toezicht. Slechts indien geen adequate medische hulp binnen de 24 uur voorhanden is, kan de reiziger zelf de behandeling starten. Dan nog moet snel nadien medische hulp gezocht worden, omdat niet elke koortsaanval, zelfs met succes behandeld met antimalariamiddelen, noodzakelijk malaria is.
• Bij een koortsaanval na thuiskomst mag u de noodbehandeling niet opstarten, maar moet u zo snel mogelijk een arts raadplegen en moet een dikdruppel-onderzoek en een bloeduitstrijkje gebeuren, waarbij het resultaat dient gekend te zijn binnen enkele uren.

Het gebruik van deze noodbehandeling op eigen initiatief bij koorts of andere symptomen optredend na thuiskomst kan immers leiden tot gevaarlijke vergissingen.
• Indien er alarmsymptomen aanwezig zijn, is een dringende hospitalisatie aangewezen. Het gaat o.m. om volgende symptomen:
- koorts langer dan 3 dagen,
- urine donker gekleurd,
- geelzucht
- kortademigheid
- verminderd bewustzijn.

• Indien u op reis een zelfbehandeling voor malaria hebt opgestart, moet u zich bij thuiskomst altijd laten controleren door een arts.

Welke noodbehandeling?
Er bestaan verschillende behandelingsschema’s met Malarone, Riamet (of Co-artem) of Eurartesim (Sigma-Tau), Kinine + doxycycline, of Chloroquine (nivaquine). Welk geneesmiddel u het best neemt is o.m. afhankelijk van waar u reist, uw leeftijd, zwangerschap, uw algemene gezondheidstoestand enz.

Meer details over de verschillende behandelingsschema’s vindt u op de website van het tromisch Instituut (www.itg.be).