Malariapillen meer dan ooit nodig in tijden van ebola

nieuws Het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) wijst gezondheidsspecialisten en reizigers op het belang van malariapreventie in verband met de ebola-epidemie in Afrika.
Vroegtijdige symptomen van ebola zijn zeer gelijkaardig aan een malaria-aanval. Om verwarring te voorkomen wanneer een reiziger ziek terugkeert uit een land waar ebola heerst, is het belangrijk dat reizigers maatregelen nemen om malaria te voorkomen. De boodschap richt zich op alle reizigers naar Sub-Saharisch Afrika, maar in het bijzonder op migranten die reizen naar hun land van herkomst, omdat zij zelden vooraf een reiskliniek consulteren.

Malaria is een levensbedreigende tropische infectie die in West- en Centraal-Afrika vooral in het regenseizoen frequent voorkomt, vooral in dezelfde regio waar Ebola sinds maanden woedt. Bij reizigers is malaria bijna altijd te voorkomen, mits correcte voorzorgen bestaande uit maatregelen om muggenbeten te vermijden in combinatie met malariapillen.
In België komt malaria het meest voor bij migranten afkomstig uit Afrika die naar hun land van herkomst reizen om daar vrienden of familie te bezoeken. Vaak ervaren zij malaria niet echt als een gezondheidsbedreiging en zelden consulteren zij een arts in het kader van malariapreventie vóór de reis. Men denkt soms ten onrechte dat personen die in malariagebied geboren zijn levenslang “immuun” zouden zijn. Dit probleem valt nog meer op sinds de huidige Ebola-epidemie, omdat er nu extra aandacht wordt besteed aan iedere reiziger die ziek terugkeert uit een land waar ebola heerst.

Oproep aan alle reizigers
Het ITG vraagt alle reizigers, en in het bijzonder migranten die reizen naar hun land van herkomst, om vóór vertrek een arts te consulteren in het kader van malariapreventie.
Enerzijds om malaria met al haar complicaties te voorkomen, maar ook om verwarring met een mogelijke ebola te vermijden, indien men ziek zou terugkeren uit een land waar ebola is. In dat geval moet ebola immers worden uitgesloten en in afwachting daarvan kan de patiënt worden blootgesteld aan een aantal preventieve beschermende maatregelen die beangstigend kunnen zijn voor hemzelf en voor zijn omgeving.

Momenteel is er een ebola-epidemie in Guinée Conakry, Sierra Leone en Liberia. In Nigeria werd een beperkt aantal gevallen gerapporteerd in Lagos (16) en Port Harcourt (1). In Senegal werd één persoon (afkomstig van Guinée) gerapporteerd.
Dit is de ergste ebola-epidemie die ooit beschreven is, gezien het hoge aantal gevallen en overlijdens, maar ook omwille van de geografische spreiding van de gevallen. Normaal spelen ebola-epidemieën zich af in rurale afgelegen gebieden. Het is echter de eerste keer dat er ook gevallen vastgesteld zijn in de hoofdsteden van de getroffen landen. Dit komt ondermeer omdat mensen in het huidige getroffen gebied over meer middelen beschikken om te reizen.
Het gevaar dat de ebola-epidemie zich ook naar omliggende landen uitbreidt is eerder beperkt, door de maatregelen die intussen werden genomen.

Kenmerken van een ebolavirus-infectie
Het ebolavirus veroorzaakt een hemorragische koorts met dikwijls een dodelijke afloop. Besmetting gebeurt via direct contact met bloed of lichaamsvochten van een reeds door ebola ziek geworden persoon, of door indirect contact met gebruiksvoorwerpen die besmet zijn met bloed of lichaamsvochten van een ziek persoon. Er is geen besmettingsgevaar via de lucht of insectenbeten.

Een ebola-virusinfectie heeft een of meerdere van de volgende symptomen:
• Hoge koorts (meer dan 38°C)
• Hoofdpijn
• Keelpijn
• Misselijkheid
• Braken
• Diarree
• Bloedingen (in een later stadium)
De afloop van de ziekte is veelal dodelijk (50-90%).
De incubatieperiode duurt van minimaal 2 tot maximaal 21 dagen (maar meestal tussen 3 en 7 dagen). Er is geen risico op besmetting van contactpersonen vooraleer deze ziekteverschijnselen vertonen ("incubatieperiode"). Tijdens de eerste dagen van het begin van de symptomen is het besmettingsrisico bovendien laag. Merk op dat de eerste symptomen (koorts, diarree,...) weinig specifiek zijn alvorens verwikkelingen (o.a. bloedingen) optreden.

Lees ook: Ebola in 10 vragen

Wat moet u doen indien u terugkeert uit een risicogebied?
Indien u terugkeert uit Sierra Leone, Liberia, Guinée Conakry of Nigeria en binnen de 3 weken na terugkeer een van bovenstaande symptomen ontwikkelt, raden we u aan dringend expert medisch advies in te winnen.
Indien u terugkeert uit een van de bovenstaande gebieden en bang bent dat u blootgesteld bent aan het ebolavirus raden we u aan een arts te raadplegen voor een risicoanalyse.

Wie loopt risico op besmetting?
Gezien de aard van de besmetting bestaat de risicogroep enkel uit mensen die:
• De laatste drie weken in een van de getroffen landen zijn geweest, en die contact hadden met zieken besmet met het ebolavirus.
• Als gezondheidswerker in contact zijn gekomen met patiënten besmet met het ebolavirus.
• Familielid zijn van besmette of overleden patiënten en voor de verzorging van deze personen hebben ingestaan.
Reisadvies van de officiële instanties
De Belgische Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken raadt aan niet-essentiële reizen naar Guinée Conakry, Sierra Leone, Liberia en Nigeria uit te stellen of te annuleren, omdat lokale autoriteiten de bewegingsvrijheid van reizigers kunnen beperken in hun strijd tegen de verspreiding van het ebolavirus. Bepaalde grensovergangen zijn afgesloten. Een aantal luchtvaartmaatschappijen stellen hun vluchten tijdelijk uit, dus controleer tijdig de vluchtinformatie van geplande vluchten.
De Wereldgezondheidsorganisatie raadt reizen van of naar de betrokken gebieden niet af, maar maant reizigers aan risicosituaties te vermijden (zie onder).

Preventieve maatregelen voor reizigers
Reist u naar een van de getroffen plaatsen, neem dan de volgende preventieve maatregelen in acht:
• Pas de basisprincipes van goede hygiëne toe. Handen wassen met zeep na rechtstreeks contact met personen of voorwerpen in een publieke ruimte is essentiëel.
• Vermijd contact met bloed en andere lichaamsvochten van besmette of van besmetting verdachte mensen. Vermijd seksueel contact met zieke personen of personen die minder dan 7 weken geleden geïnfecteerd waren met het ebolavirus.
• Vermijd het manipuleren van voorwerpen die mogelijk in contact kwamen met bloed of lichaamsvochten van besmette personen (bijvoorbeeld naalden).
• Vermijd contact met vleermuizen (opgelet in grotten!).
• Vermijd contact met andere dieren, meer in het bijzonder apen.
• Vermijd contact met bushmeat, afkomstig van de jacht op wilde dieren of gestorven door ziekte of verkeer.