Psychotherapeute: “Dit leerde ik van koppels die een miskraam meemaakten”

Psychotherapeute Dove Presnall kreeg zelf te maken met postnatale depressie. Na alles wat ze doormaakte, besloot ze dat haar praktijk een plek moest zijn waar ouders konden opstaan tegen depressie, angsten en oordelen van anderen. Dit leerde ze van koppels die een ongeboren kind verloren hebben...

Miskraam: ‘Ik heb een enorme hekel gekregen aan het woord alleen al. Het betekent: verkeerd gedragen. Vanaf de diagnose in de huisartspraktijk wordt al geïmpliceerd dat er iets is misgegaan wat goed had kunnen gaan. 

Tenminste: Met het woord ‘tenminste’ proberen mensen de omstandigheden te verzachten. Dat is vaak goed bedoeld, maar komt desalniettemin hard aan. ‘Het is tenminste vroeg gebeurd’, ‘Je kan het tenminste opnieuw proberen’.

Andere goedbedoelde, maar vreselijke teksten: ‘Het was niet voorbestemd’, ‘Het had waarschijnlijk een afwijking gehad, dus dit is beter’ en ‘Maak je geen zorgen, je krijgt nog wel een kans’.

Goede tip: Als je het niet tijdens een uitvaart zou zeggen, zeg het dan ook niet tegen iemand die een ongeboren kind heeft verloren.

Presnall noemt de ervaring van een afgebroken zwangerschap ‘onzichtbare rouw’. Je verliest immers een kind dat je nog niet hebt gezien, maar dat je wel mist. Je voelt je al verbonden met je kind, al is het alleen door de zwangerschapssymptomen. Presnall vertelt dat heel wat vrouwen in haar praktijk terug verlangden naar ochtendmisselijkheid. Er is dan misschien geen buik meer en geen baby, het verlies en de rouw zijn wel echt.

Omdat er bij een miskraam geen (officieel) afscheid is, raadt Dove ouders aan een ritueel te bedenken om toch afscheid te nemen. Mensen houden er wereldwijd rituelen op na en dat is niet voor niets: het helpt nu eenmaal om een fase af te ronden.

Hoe dat ritueel eruit ziet, is aan het koppel zelf. Sommigen nodigen vrienden en familie uit, anderen gaan er samen op uit om iets speciaals te doen. Zo was er een koppel dat naar een beekje in het bos ging waar ze brieven aan hun ongeboren baby in een bootje stopten en toekeken hoe dat bootje langzaam uit het zicht verdween.

Hersenen zijn een wonderlijk ding: ze zijn altijd aan het leren zijn, vaak om iets in de toekomst beter of efficiënter te doen. Het nadeel dat daaraan is verbonden is dat het menselijk brein er heel vaak van overtuigd is dat iets voorkomen had kunnen worden.

Dat geldt ook voor rouwende ouders. Zij voelen zich soms radeloos wanneer ze proberen te ontdekken hoe ze de miskraam hadden kunnen voorkomen, waar ze in de fout zijn gegaan. Soms loopt het uit op een wiens-schuld-is-het-spel.

Het gevoel van pijn en verlies is al overweldigend. Maar soms komen daar ook andere negatieve gevoelens bovenop. Je kunt je geïsoleerd voelen van je partner, maar schaamte duikt ook heel vaak op. Sommigen voelen zich helemaal niks meer waard.

Wanneer koppels elkaar vinden in die moeilijke periode en samen tegen de schaamte en schuld vechten, brengt het hen juist dichter bij elkaar. Pijn vraagt om tederheid.

Rouw heeft tijd nodig. Het voelt misschien alsof het nooit meer ophoudt, maar er is licht aan het einde van de tunnel. Omdat er zo weinig over miskramen wordt gesproken, hebben veel stellen het idee dat ze niet op het goede spoor zitten en/of geen vooruitgang boeken. Daarom: advies van stellen die dit hebben meegemaakt.

Plan belangrijke data: Soms lijkt het net alsof het heel goed gaat, om opeens weer in een zwart gat geslingerd te worden. Dat kan getriggerd worden op bijvoorbeeld de dag waarop je uitgerekend was of een andere beladen datum. Bereid je voor op deze data; ze lenen zich prima voor een ritueel. Dat betekent niet (per se) dat je op zo’n dag moet zitten balen. Als je je goed voelt op je uitgerekende datum en een dag vrij hebt genomen: geniet ervan. Dat heb je verdiend.

Stel grenzen tegenover de mensen om je heen: Laat dat familielid dat steeds vraagt of jullie het alweer hebben geprobeerd weten dat dit een weliswaar goedbedoelde, maar heel opdringerige vraag is. Iemand erop wijzen wanneer iets privé is, is niet meer dan terecht.

Wil iemand je mee uit nemen om je op te vrolijken, maar heb je daar geen zin in?  Zeg dat dan. Zeg dat je de intentie waardeert en kijk naar wat je wel past. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik waardeer echt dat je me beter wil laten voelen, maar ik ben gewoon verdrietig nu. Ik wil je graag zien/naar de bios/uit eten, maar alleen als je het niet erg vindt dat ik verdrietig ben.’

Wees lief voor jezelf: Dat is altijd een goed advies, maar nu al helemaal. Neem een manicure, boek een massage, trakteer jezelf midden op de dag op een ijsje. Als het je ook maar een beetje plezier en troost brengt en niet gevaarlijk is: ga ervoor.

Wees lief voor jezelf en je partner: En als je geen partner hebt, laat je vrienden dan weten dat je wat extra liefde nodig hebt.

Herinner jezelf eraan dat rouw met de tijd makkelijker wordt. Het betekent niet dat je je kind moet loslaten. Je vindt je eigen manier om de connectie met je kind voort te zetten.