Gerelateerde artikels
Mondgezondheid bij kinderen
In dit artikel
Mondgezondheid bij kinderen
- Doorkomende melktanden: pijn en ongemak
- Malocclusie: niet goed op elkaar passende tanden
- Tandvleesontsteking (gingivitis): rood, gezwollen en bloedend tandvlees
- Kaastanden: afwijking van het tandglazuur
- Tanderosie bij kinderen
- Tandtrauma: afgebroken of losse tanden door vallen
- Cariës of tandbederf: gaatjes door tandplaque
- De juiste tandpasta en tandenborstel voor kinderen
dossier
Een gezonde mond is essentieel voor de algehele gezondheid en ontwikkeling van een kind. Toch krijgen veel kinderen al op jonge leeftijd te maken met tandproblemen zoals gaatjes, ontstoken tandvlees of scheve tanden. Deze problemen kunnen niet alleen pijn en ongemak veroorzaken, maar ook invloed hebben op het kauwen, spreken en zelfs het zelfvertrouwen van een kind. Gelukkig zijn de meeste tandproblemen te voorkomen met goede mondhygiëne en regelmatige tandartscontroles.
Doorkomende melktanden: pijn en ongemak
Het doorkomen van tanden bij kinderen, ook wel tandjes krijgen genoemd, begint meestal rond de leeftijd van zes maanden en kan tot drie jaar duren. Dit proces kan gepaard gaan met symptomen zoals verhoogde speekselproductie, geïrriteerd tandvlees, huilerig gedrag en soms lichte koorts. Kinderen kunnen ook op objecten bijten om de druk op het tandvlees te verlichten. Om ongemak te verminderen, kunnen ouders gekoelde bijtringen, een zachte massage van het tandvlees of in sommige gevallen pijnstillende gels gebruiken. Een goede mondverzorging vanaf het doorkomen van de eerste tand helpt tandproblemen op latere leeftijd te voorkomen.
Lees ook: Factchecker: Krijgen kindjes koorts en diarree als de tandjes doorkomen?
Malocclusie: niet goed op elkaar passende tanden
Malocclusie is een verkeerde stand van de tanden of kaken, waardoor de beet niet goed sluit. Dit kan erfelijk zijn, maar ook veroorzaakt worden door factoren zoals duimzuigen, mondademhaling of vroegtijdig verlies van melktanden. De gevolgen variëren van kauw- en spraakproblemen tot verhoogd risico op tandbederf en kaakpijn. Als je op tijd stopt met tutjes of duimzuigen, kunnen de tanden uit zichzelf weer mooi komen te staan. Ligt iets anders aan de oorzaak, dan kan orthodontie (beugel) waarschijnlijk helpen. In ernstige gevallen is kaakchirurgie nodig. Een vroege diagnose helpt in elk geval om problemen op latere leeftijd te beperken.
Lees ook: De impact van een tutje op het gebit van je kindje
Lees ook: Wanneer is het tijd om het tutje weg te nemen of af te bouwen?
Tandvleesontsteking (gingivitis): rood, gezwollen en bloedend tandvlees
Tandvleesontsteking, of gingivitis, komt vaak voor bij kinderen en wordt meestal veroorzaakt door een slechte mondhygiëne, waardoor zich tandplak ophoopt op de tanden en het tandvlees. Symptomen zijn onder andere rood, gezwollen en bloedend tandvlees, vooral tijdens het tandenpoetsen. Het is meestal mild in de vroege stadia, maar als het niet behandeld wordt, kan het zich ontwikkelen tot ernstigere tandvleesproblemen. Gingivitis kan eenvoudig worden voorkomen door kinderen vanaf jonge leeftijd aan te moedigen regelmatig en goed te poetsen, een gezond dieet te volgen en tandartsbezoeken in te plannen. Bij tijdige behandeling verdwijnt de ontsteking doorgaans snel, maar zonder goede mondzorg kan het leiden tot ernstigere tandvleesproblemen zoals parodontitis.
Lees ook: Alles over tandvleesontstekingen of gingivitis
Kaastanden: afwijking van het tandglazuur
Kaasmolaren of kaastanden, ook wel molaire incisieven hypomineralisatie (MIH) genoemd, zijn blijvende kiezen en soms snijtanden die minder goed gemineraliseerd zijn, waardoor ze zwakker en gevoeliger zijn. Deze aandoening ontstaat tijdens de ontwikkeling van de tanden en uit zich vaak als witgele of bruine vlekken op het glazuur. Aangetaste tanden zijn gevoeliger voor pijn, slijtage en gaatjes omdat het glazuur sneller afbrokkelt. De exacte oorzaak is niet volledig bekend, maar factoren zoals ziekte, koorts, medicatiegebruik of milieu-invloeden tijdens de vroege kindertijd kunnen een rol spelen. Behandeling kan bestaan uit fluoridebehandelingen, sealants of vullingen om de tanden te beschermen en pijn te verminderen.
Lees ook: Kaasmolaren: een groeiend tandprobleem bij kinderen
Tanderosie bij kinderen
Tanderosie bij kinderen ontstaat door zuren uit voeding en dranken die het tandglazuur langzaam afslijten, wat kan leiden tot gevoelige en verzwakte tanden. Veelvoorkomende oorzaken zijn frisdrank, vruchtensappen, zure snoepjes en te frequent eten of drinken. Dit kan resulteren in glazuurslijtage, tandgevoeligheid en een verhoogd risico op gaatjes. Preventie omvat het beperken van zure producten, het stimuleren van speekselproductie, het wachten met tandenpoetsen na zure consumptie en het gebruik van fluoridehoudende tandpasta. Door bewuste voedingskeuzes en goede mondhygiëne kan tanderosie bij kinderen grotendeels worden voorkomen
.
Lees ook: Tanderosie herkennen en herstellen
Tandtrauma: afgebroken of losse tanden door vallen
Tandtrauma bij kinderen komt vaak voor door vallen, stoten of sportongevallen, wat kan leiden tot losse, afgebroken of zelfs uitgevallen tanden. Melktanden kunnen vanzelf genezen. Losse melktanden zullen in het overgrote deel van de gevallen weer vastgroeien. Zelfs een uitgevallen melktand die binnen twintig minuten weer terug in de mond wordt geplaatst, groeit in 95% van de gevallen weer vast. Enkel in heel ernstige gevallen moet de tand worden verwijderd om schade aan de blijvende tanden te voorkomen. Bij blijvende tanden die afgebroken zijn of los komen te staan, is snelle actie cruciaal: een uitgevallen tand moet zo snel mogelijk in melk of speeksel bewaard en binnen 30 minuten door een tandarts teruggeplaatst worden. Duurt het veel langer, dan is de kans dat de tand zich herstelt, klein. Afgebroken tanden kunnen vaak gerepareerd worden met een vulling of kroon.
Lees ook: Hoe leert u peuters tanden poetsen?
Cariës of tandbederf: gaatjes door tandplaque
Centraal in de preventie van mondaandoeningen staat de verwijdering van tandplaque. Tandplaque is een laagje dat zich op het tandoppervlak vormt. Het bestaat uit speekselbestanddelen, micro-organismen en suikers die geproduceerd worden door bacteriën. Na 24 uur onverstoord aangroeien kan je het laagje tandplaque met het blote oog waarnemen. Na enkele dagen zonder tanden poetsen worden grote delen van de tanden erdoor bedekt.
Binnen in dat laagje tandplaque spelen zich heel wat chemische reacties af waardoor, in combinatie met de consumptie van suikers, het tandglazuur kan worden aangetast. Dit is het beginstadium van cariës of tandbederf.
Hoe zorgvuldiger en regelmatiger men de tandplaque weghaalt, hoe kleiner de hoeveelheid van dat laagje op onze tanden: de laag is dunner en bedekt een minder groot tandoppervlak. Een zorgvuldige verwijdering van plaque ligt dus aan de basis van de preventie van gaatjes. Regelmatig zorgvuldig poetsen is de boodschap.
Moeten gaatjes in melktanden opgevuld worden door de tandarts?
Ja, dat is cruciaal om de tand te houden tot die uit zichzelf uitvalt. Dat is belangrijk, omdat hij de plaats voor de blijvende tand voorbehoudt. Wordt het gaatje niet opgevuld, dan kan dat niet alleen pijn veroorzaken, maar zelfs een spraakgebrek. Hij kan ook de blijvende tand die erna komt beschadigen.
Lees ook: Waarom zijn gaatjes in je tanden besmettelijk?
De juiste tandpasta en tandenborstel voor kinderen
Om het tandplaque weg te halen, moet men regelmatig de tanden poetsen. Bij kinderen gebruiken we hiervoor een aangepaste borstel. Kies vooral een borstel met een kleine borstelkop. Kinderen poetsen vaak met een te grote tandenborstel. De borstelsteel mag vrij groot zijn en moet ook aan een volwassene voldoende houvast bieden. Het is immers tot de leeftijd van 8 à 10 jaar noodzakelijk om je kind te helpen bij het poetsen. De borstel moet regelmatig vervangen worden, minstens om de 2 à 3 maanden. Kinderen hebben vaak de neiging om op de borstelharen te bijten waardoor de haartjes snel uit mekaar gaan staan. Vanaf dat ogenblik wordt het tandvlees beschadigd bij het poetsen en moet de borstel vervangen worden.
Het poetsen van de tanden wordt best gestart kort na de doorbraak van de eerste melktandjes. Dit gebeurt meestal rond de leeftijd van 6 à 8 maanden. Met een klein en zacht borsteltje worden de tandjes lichtjes geschrobd met een horizontale heen- en weergaande beweging. De bedoeling is om het kind te laten wennen aan het tanden poetsen, zodat men op efficiënte wijze kan borstelen op het ogenblik dat de melkmolaren (kiezen achteraan) doorbreken. Deze tanden, die verschijnen kort na de eerste verjaardag, hebben een meer ingewikkelde vormgeving en er blijven makkelijker voedselresten op kleven. Lees ook: Wat is de beste tandpasta voor baby’s en kinderen? |
Bronnen:
https://www.mychildrensteeth.org
https://newsnetwork.mayoclinic.org
https://www.healthline.com
https://www.webmd.com
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
