Alles over tandvleesontstekingen of gingivitis

dossier

Heb je bloedend tandvlees als je poetst? Dit kan een teken zijn van een tandvleesontsteking (gingivitis). Hoe ontstaat een tandvleesontsteking, en hoe kan je gingivitis behandelen om erger te voorkomen? 

Lees ook: Mogelijke oorzaken van tandpijn

Gingivitis: wat is een tandvleesontsteking?

© Getty Images

Er leven miljarden bacteriën in je mond. In het speeksel en op de slijmvliezen, maar ook op je tanden. Als deze bacteriën niet dagelijks worden verwijderd met een tandenborstel en hulpmiddelen om tussen de tanden te poetsen, vormen ze een wit of geelachtig kleverig laagje. Dit heet tandplaque. Tandplaque komt dan ook hoofdzakelijk voor op plaatsen die moeilijker te poetsen zijn, zoals ter hoogte van de tandvleesrand of tussen de tanden. De tandplaque kan mineralen opnemen uit het speeksel en verharden tot tandsteen. Dan kan zowel boven als onder het tandvlees voorkomen. Alleen een tandarts of parodontoloog kan tandsteen verwijderen. Gebeurt dat niet, dan kunnen de bacteriën uit de tandplaque (of hun afvalstoffen) lokaal een ontsteking veroorzaken. Deze initiële fase van tandvleesontsteking noemen we gingivitis. Wanneer dit onbehandeld blijft, kan dit leiden tot een pijnloze afbraak van de weefsels rond je tanden: parodontitis. Uiteindelijk kan er zoveel weefsel rond de tanden verloren gaan dat de tanden los komen te staan en enige tijd later uitvallen. 

Lees ook: Wie tijdens het slapen door zijn mond ademt, beschadigt zijn tanden

Oorzaak tandvleesontsteking

Een tandvleesontsteking ontstaat als er geen goed evenwicht is tussen de aanwezige tandplaque en de afweer van de gastheer. Enerzijds kan dit evenwicht verstoord worden omdat door een slechte mondhygiëne de hoeveelheid plaque toeneemt en/ of de samenstelling van de tandplaque verandert (meer bacteriën met een slechte invloed op het tandvlees). Anderzijds door een probleem met het afweersysteem. De efficiëntie van onze afweer wordt voornamelijk erfelijk bepaald. Sommige mensen hebben een zwakke afweer tegen bepaalde bacteriën en kunnen al op een zeer jonge leeftijd een ernstige vorm van tandvleesonsteking ontwikkelen. Ons immuunsysteem kan ook verzwakt zijn door roken, diabetes, stress, medicatie en hormonale veranderingen.

• Roken: mensen die roken hebben een significant hogere kans op het ontstaan van tandvleesproblemen. Bij rokers is er minder doorbloeding van het tandvlees en roken zorgt ook voor een onderdrukking van de immuuncellen die een belangrijke rol spelen bij de afweer tegen de slechte bacteriën. Zo verhoogt roken het risico op het ontstaan van parodontitis, maar verlaagt ook het behandelresultaat. Stoppen met roken leidt tot een succesvollere behandeling.
• Ongecontroleerde diabetes: wanneer je een niet-gereguleerde diabetes hebt, is er een grotere kans dat je tandvleesproblemen krijgt.
• Stress: stress kan verschillende veranderingen in ons endocrien- en immuunsysteem teweegbrengen. Zo kan stress onze gezondheid en specifiek ook de gezondheid van het tandvlees beïnvloeden. Stress kan eveneens zorgen voor gedragsveranderingen zoals verwaarlozen van de mondhygiëne, ... wat ook het risico op parodontale aandoeningen verhoogt.
• Hormonale veranderingen: door hormonale veranderingen, zoals tijdens de puberteit en tijdens de zwangerschap, kan men meer vatbaar worden voor tandvleesontstekingen.
• Medicatie: sommige medicatie kan algemeen de systemische afweer verzwakken of de productie van speeksel verminderen. Daarenboven kan bepaalde medicatie tegen hoge bloeddruk of anti-epileptica, ervoor zorgen dat het tandvlees zwelt, wat het poetsen moeilijker maakt, zodat er meer kans is op het ontstaan van tandvleesaandoeningen.
  
  

Lees ook: Hoe kan je terugtrekkend tandvlees voorkomen en behandelen?

Symptomen tandvleesontsteking

Lees ook: Wortelpuntontsteking: tandvleesontsteking door tandbederf

Lees ook: Hoe kan je gele tanden en tandverkleuring voorkomen?

Behandeling: wat te doen?

Gingivitis beperkt zich tot een ontsteking van de bovenste tandvleesrand en kan op een eenvoudige manier behandeld worden. De tanden dienen professioneel gereinigd te worden om de bacteriële plaque en tandsteen te verwijderen. 

Lees ook: Hoeveel tandpasta hebben volwassenen en kinderen nodig om hun tanden goed te poetsen?

© Getty Images / parodontitis Parodontitis Wanneer gingivitis niet wordt behandeld, zal de ontsteking uitbreiden van het tandvlees naar het onderliggende bot. Dit heet parodontitis. Bij parodontitis is, zoals bij gingivitis, het tandvlees rood en gezwollen en verliest het zijn stevigheid. Het tandvlees komt daarbij ook nog eens los van de tand waardoor de ruimte tussen de tand en het tandvlees dieper wordt, dit noemt men een pocket. Daarenboven worden ook de ondersteunde vezels van de tand aangetast en wordt ten gevolge van het ontstekingsproces het bot afgebroken. Symptomen van parodontitis zijn niet alleen rood en gezwollen tandvlees, en tandvleesbloedingen, maar ook een slechte adem. Bovendien kan het lijken of je tanden van positie veranderd zijn en of tanden langer geworden zijn (door het terugtrekken van het tandvlees). Bij rokers kunnen deze tekenen minder duidelijk zijn door het effect van nicotine op de bloedvaten. Wanneer parodontitis niet tijdig wordt behandeld, worden de ondersteunende structuren van de tand afgebroken. Uiteindelijk zullen de tanden gaan uitvallen. Anderzijds heeft parodontitis ook een ongunstig effect op de algemene gezondheid. De bacteriën die zich onder het tandvlees in de pockets bevinden, kunnen in de bloedsomloop terechtkomen en zo problemen veroorzaken elders in het lichaam. Zo zijn mensen met parodontitis vatbaarder voor aandoeningen van hart en bloedvate, lopen vrouwen met parodontitis meer risico op een vroegtijdige bevalling of een baby met laag geboortegewicht, en hebben diabetici met parodontitis meer moeite om hun insulinenood te controleren, wat complicatie veroorzaakt. Lees ook: Parodontitis: ernstige tandvleesontsteking die leidt tot tandverlies

Bronnen: 
http://www.parodontologie.be
https://my.clevelandclinic.org