Gerelateerde artikels
Kan parkinson opgespoord worden via de neus?
nieuws
Onderzoekers denken een nieuwe manier gevonden te hebben om de ziekte van Parkinson in een vroeg stadium te herkennen, zodat patiënten optimaal geholpen kunnen worden. Ze ontdekten belangrijke tekenen van de ziekte in de neus van patiënten, zelfs als deze nog geen duidelijke symptomen vertoonden. Op termijn zou dit inzicht kunnen leiden tot een simpele wattenstaafjestest, vergelijkbaar met de tests voor het coronavirus.
Het klinkt misschien wat vreemd, maar eigenlijk is het niet onlogisch om in de neus te zoeken naar vroege aanwijzingen voor de ziekte van Parkinson. De bekendste symptomen van parkinson zijn trillingen en bewegingsmoeilijkheden, maar minder geweten is dat de meeste patiënten met parkinson in meer of mindere mate hun reukzin verliezen. De vermindering van het reukvermogen ontstaat vaak in de beginfase van de aandoening, soms jaren voor er andere ziekteverschijnselen de kop opsteken.
Lees ook: Bewegen helpt bij ziekte van Parkinson
Verkeerd gevouwen eiwitten
De redenen voor dit verlies van geur hangen waarschijnlijk samen met de algemene oorzaak van parkinson. Bij het ruiken speelt de neurotransmitter dopamine namelijk een rol en parkinson zorgt voor het afsterven van hersencellen die dopamine aanmaken. Deze hersencellen sterven bij de aandoening af door de ophoping van een slechtwerkende versie van het eiwit synucleïne. Wanneer sommige synucleïnemoleculen verkeerd worden ‘gevouwen’, verspreidt dit zich naar andere moleculen, als een rij omvallende dominostenen.
Lees ook: Waarom krijgt straks iedereen de ziekte van Parkinson?
Proef bij 63 personen
Op basis van deze inzichten vermoedden onderzoekers van de Medische Universiteit van Innsbruck in Oostenrijk dat je vroege sporen van parkinson, namelijk verkeerd gevouwen synucleïne, in de neus kan aantreffen. Ze testten hun hypothese op 63 mensen die met een ander vroeg symptoom van parkinson kampten, de REM-slaap gedragsstoornis. Bij deze slaapstoornis remmen je hersenen je spieractiviteit niet af in je slaap – waardoor je bijvoorbeeld bij het dromen gaat schoppen en schreeuwen.
De wetenschappers namen met een uitstrijkje stalen van de cellen bovenin de neusholtes van de patiënten en analyseerden deze. Ze vonden dat bijna de helft (44%) van de mensen met de slaapstoornis verkeerd gevouwen synucleïne in de neus had. Dit gold ook voor een vergelijkbaar aantal proefpersonen (46%) in een andere groep van 41 mensen met bevestigde parkinson. Mensen met de slaapstoornis die positief testten via het neusuitstrijkje hadden bovendien een ernstiger verlies van reuk, wat suggereert dat slechtwerkend synucleïne wel degelijk de oorzaak is van dit verschijnsel.
Hoop op simpele test
De onderzoekers hopen dat deze resultaten in de toekomst leiden tot een simpele test om een vroege diagnose van parkinson te stellen. Op dit moment wordt slechtwerkend synucleïne opgespoord door het afnemen van een staal hersenvocht van de wervelkolom, wat een veel invasievere methode is dan een eenvoudig neusuitstrijkje. De nieuwe methode zou eveneens kunnen helpen bij het vaststellen van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob, een veel zeldzamere hersenaandoening die ook wordt veroorzaakt door het verkeerd vouwen van eiwitten.
Bronnen:
https://www.newscientist.nl
https://www.newscientist.nl
Lees ook: Kan een bloedonderzoek de ziekte van Parkinson vroegtijdig detecteren?
auteur:
Andy Furniere,
gezondheidsjournalist
