Apps die slaap monitoren weinig effectief

Er is een groot aanbod aan apps op een smartphone of smartwatch die claimen slaappatronen te kunnen analyseren. Maar volgens Nederlandse onderzoekers zijn deze in praktijk doorgaans niet of nauwelijks betrouwbaar. Veel apps zouden nauwelijks overeenkomsten vertonen met hoe iemand echt slaapt. 

Volgens Eus van Someren, groepsleider van de Slaap & Cognitie groep bij het Nederlands Herseninstituut, worden slaapstadia door geen enkele applicatie goed gemeten. Slaapstadia kun je alleen meten door elektroden op de schedel te plakken die de hersengolven meten. Dat gebeurt natuurlijk bij geen enkele slaapapp of smartwatch.

Apps kunnen volgens de onderzoekers wel meten hoe lang iemand slaapt, maar ook dit blijkt in praktijk niet altijd even betrouwbaar. Daarbij zou het niet liggen aan de sensoren die worden gebruikt, maar eerder aan de software die slaapanalyses maakt. UvA-onderzoekster Lucia Talamini stelt dat smartwatches over het algemeen iets betrouwbaarder zijn dan apps die werken via een smartphone. De telefoon met daarop de slaapapp ligt gedurende de nacht naast je op het matras. De sensoren meten dus niet de beweging van je arm, maar van je bed.

De Consumentenbond waarschuwde eerder dit jaar ook al voor het gebruik van slaap-apps. Volgens de organisatie zijn deze apps doorgaans niet betrouwbaar. 

De sensoren in wearables meten beweging. Bij veel beweging ben je wakker of lig je te woelen. Als je lang stil ligt, slaap je waarschijnlijk lekker. Die gegevens zijn in te zien in de bijbehorende app. Vaak kun je zien hoe lang je diepe en lichte slaap heeft geduurd. Soms zit er ook een wekkerfunctie op. Dan word je (rond de door jou opgegeven tijd) gewekt in je lichte slaap. Sommige wearables zijn iets te groot om comfortabel mee te slapen.

Maar als je stil ligt, wil dat natuurlijk niet altijd zeggen dat je slaapt. Aan de andere kant geven slaapexperts aan dat onrustige slapers niet slecht hoeven te slapen. Veel bewegen betekent dus niet per se dat je wakker bent. Ook kan er per ongeluk beweging van een partner worden geregistreerd. Echt betrouwbaar zijn de metingen dus niet.

Veel mensen hebben het idee dat ze beter zouden kunnen slapen of vinden het leuk om meer over hun slaap te weten te komen. De apps tonen hoeveel je hebt geslapen en hoe de nacht is verlopen, meestal in de vorm van een grafiekje. Ook kun je overzichten per week of maand inzien en op die manier inzicht krijgen in je slaappatroon.

Je kunt dus zien welke nachten je minder goed hebt geslapen (voor zover dat dus betrouwbaar is). Wellicht slaap je na intensief sporten, een paar biertjes of tv kijken minder goed. Zo kun je je gewoontes aanpassen als je beter wilt slapen.

Onderzoek heeft ook aangewezen dat men zich slechter gaat voelen als een app vertelt dat je niet goed hebt geslapen (en vice versa). Het kan ook een positieve invloed hebben. Misschien merk je op dat je doordeweeks te weinig slaapt en ga je in het vervolg wat eerder naar bed. Het verschilt dus per persoon en kan zowel positief als negatief uitpakken.

Bij echte slaapproblemen raden de experts aan om hulp te zoeken. Want op deze manier inzicht krijgen is niet genoeg om uit de vicieuze cirkel te komen. Door de hersenactiviteit en ademhaling te meten kunnen zij de slaap ook stukken beter analyseren.

Om die reden raadt de Consumentenbond de aanschaf van wearables af wanneer het gaat om alleen het meten van slaap.