Medische beelden zijn geen familiekiekjes

nieuws ‘Medische beeldvorming’ is een verzamelnaam voor verschillende technieken om het lichaam in beeld te brengen. Medische beeldvorming heeft een enorme vooruitgang mogelijk gemaakt in de moderne geneeskunde. Röntgenfoto's, MRI of CT-scans zijn onmisbaar om diagnoses te stellen, ziekten vroegtijdig op te sporen en op te volgen, medische ingrepen te ondersteunen en behandelingen te evalueren. Toch is er ook een keerzijde aan de snelle evolutie van beeldvormingstechnieken. Zo is de stralingsbelasting voor de bevolking als gevolg van diagnostische onderzoeken sterk gestegen. Gemiddeld ondergaan we met z'n allen jaarlijks allemaal een radiografisch onderzoek. 1 Belg op 5 ondergaat jaarlijks een CT- onderzoek. Onderzoeken met een MRI-scanner gebeuren dan weer minder vaak.

Diagnostische medische beeldvorming veroorzaakte in 2008 een blootstelling aan ioniserende straling van ongeveer 2,25 millisievert (mSv) per jaar en per Belg. In de voorbije 3 jaar is die blootstelling elk jaar met 4 % gestegen en overschrijdt nu de straling van natuurlijke oorsprong, die ongeveer 2 mSv per jaar bedraagt.
In de periode van 2002 tot 2008 onderging bijna 90 procent van de Belgische bevolking bij tenminste één gelegenheid medische beeldvorming. Bij 43 procent werden meer dan 10 prestaties beeldvorming uitgevoerd. Elk jaar ondergaat gemiddeld 1 inwoner op 5 een CT-onderzoek en iedere inwoner ondergaat gemiddeld één RX- onderzoek.

De voornaamste diagnostische onderzoeken die daarvoor verantwoordelijk zijn, zijn:
• de tomografieën (CT): 57 %
• de traditionele RX-opnamen: 28 %
• de onderzoeken nucleaire geneeskunde (scintigrafie - PET): 10 %.

De nucleaire magnetische resonantie (NMR) en de echografieën genereren dit type van straling niet.
Het betreft onderzoeken van:
• organen (vooral borst en buik): 47 % van de blootstelling
• de wervelkolom: 33 %
• het hoofd: 5 %.
75 % van de onderzoeken wordt verricht bij ambulante patiënten, vooral RX-onderzoeken van het hoofd (90 %) of de wervelkolom (86 %).
Nutteloze CT-scans zijn de grootste boosdoeners.
In vergelijking met onze buurlanden ligt de effectieve stralingsbelasting in België vrij hoog. Zo worden we 1,5 keer meer bestraald dan de gemiddelde Fransman, en zelfs 3 keer meer dan de gemiddelde Nederlander. Zowel voor CT als voor RX is het percentage per inwoner in België hoog in vergelijking met andere landen.

Om die stralingsbelasting te doen dalen en het goed gebruik van medische beeldvorming te stimuleren, lanceert de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu de campagne ‘Medische beelden zijn geen familiekiekjes. Wees er zuinig mee’, die zich zowel tot het grote publiek als tot de artsen en medische beeldvormers richt.