Later naar school verbetert slaap tieners

nieuws Tieners die een halfuur later naar school moeten, slapen beter en zijn beter gehumeurd. Dat blijkt uit enkele recente onderzoeken in de Verenigde Staten en China.
Enkele jaren geleden bepleitte de Nederlandse kinderarts Rob Bakker in een proefschrift over vermoeidheidsklachten bij kinderen al een gelijkaardige maatregel. Middelbare scholen zouden ‘s ochtends minstens een uur later moeten beginnen met de lessen, meent Bakker. Niet om half negen maar om half tien. De vroege aanvangstijd van de school is namelijk de belangrijkste oorzaak van slaaptekort en slechte slaapkwaliteit bij middelbare scholieren. Dat zou te maken hebben met een veschuiving van het slaapritme bij het begin van de puberteit. Waar de meeste kinderen een ‘ochtendritme’ hebben – wat betekent dat ze vroeg gaan slapen en ’s morgens vroeg wakker zijn – evolueren pubers naar een ‘avondritme’: ze raken ’s avonds moeilijker in slaap, en worden ’s morgens moeilijker wakker. Het heeft weinig zin om pubers vroeger naar bed te sturen, omdat ze toch niet in slaap raken. Dat zou dan weer te maken hebben met een verschuiving van het moment waarop ’s avonds het slaaphormoon melatonine wordt vrijgegeven.

Dat wordt nu bevestigd in enkele recente onderzoeken. Een eerste studie van het Amerikaanse Bradley Hasbro Children's Research Center gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics volgde 200 leerlingen van een middelbare school. Door het begin van de schooltijd te verlaten van 8u naar 8u25 nam de gemiddelde slaapduur van de leerlingen toe met 29 minuten. Het aantal leerlingen dat 8 uur of meer per nacht sliep, steeg van 18 naar 44 procent. De leerlingen waren minder slaperig overdag, alerter, beter gemutst, en dronken minder koffie of energiedrankjes. Zodra het beginuur opnieuw werd vervroegd, vervielen de meeste leerlingen in hun vroegere slaappatroon.

Een gelijkaardig experiment in een andere Amerikaanse middelbare school, gepubliceerd in JAMA Pediatrics komt tot vergelijkbare resultaten. Verlating van de openingstijd van de school van 8u naar 8u30 leidde tot een gemiddelde stijging van de slaapduur met 45 minuten. Het aantal leerlingen dat minder dan 7 uur per nacht sliep, daalde met bijna 80%, het aantal leerlingen dat 8 uur of meer per nacht sliep, steeg van 16 tot bijna 55%. De leerlingen waren minder slaperig en alerter in de klas, voelden zich beter, waren sterker gemotiveerd enzovoorts.

In het wetenschappelijke internettijdschrift PLoS One verscheen tenslotte een overzicht van een aantal Chinese studies naar het slaapgedrag van kinderen. Een van die studies onderzocht het effect van het verlaten van de beginuren in de laatste twee jaar van 6 basisscholen in Shanghai. De gemiddelde leeftijd van de kinderen was 10,8 jaar. Om de eventuele effecten van de puberteit te neutraliseren, werden alleen kinderen jonger dan 12 jaar geselecteerd voor deze studie.