Zwanger worden als je lupus (SLE) hebt

dossier Systeemlupus of Systemische lupus erythematodes (SLE) is een multi-systemische auto-immuunaandoening die ontstekingen kan veroorzaken in de huid, de gewrichten en verschillende organen. Dat wil zeggen dat onze afweer zich op overdreven wijze tegen onszelf richt, o.a. door antistoffen te vormen die ontstekingen veroorzaken.

Systemische lupus kan alle lichaamsdelen aantasten (huid, gewrichten, diverse organen). Het onderscheidt zich daarin van huidlupus, ook cutane of discoïde lupus genoemd, die alleen de huid aantast en meestal minder ernstig is. Huidlupus kan alleen of samen met systeemlupus voorkomen.

Lees ook: Wereld Lupus Dag: 10 veelgestelde vragen over Lupus

SLE treft vooral jonge vrouwen op vruchtbare leeftijd. Vroeger werd zwangerschap afgeraden uit vrees voor verwikkelingen bij de moeder of de foetus. Bovendien zijn sommige medicijnen die gebruikt worden bij de behandeling van lupus, schadelijk voor de baby.

Vandaag gaat men ervan uit dat de meeste vrouwen zonder veel problemen zwanger kunnen worden. De zwangerschap moet wel goed gepland en opgevolgd worden omdat de kans op zwangerschapscomplicaties groter is en de klachten van lupus kunnen verergeren. Alleen wanneer meerdere organen ernstig zijn aangetast, zoals bij ernstig nierlijden of pulmonale hypertensie, wordt zwangerschap afgeraden.

Lees ook: Lupus: Mogelijke problemen tijdens de zwangerschap

Wanneer is het veilig om zwanger te worden?

• Het is verstandig te wachten met zwanger worden tot de ziekte met geneesmiddelen onder controle is en de ziekte minstens een half jaar rustig is. Dan is de kans op een opvlamming van de ziekte met verergering van de symptomen kleiner. Is de lupus niet onder controle, dan kan zwangerschap wel gevaarlijk zijn. Bovendien bestaat er dan een verhoogd risico op een miskraam, een te vroeg of te klein geboren kind en ernstige zwangerschapsproblemen zoals zwangerschapsvergiftiging.
• Indien je medicijnen gebruikt waarmee je niet zwanger mag worden (zie verder), dan moeten deze medicijnen eerst vervangen worden door andere middelen. Na het wijzigen van de medicijnen moet de ziekte tenminste een half jaar niet meer actief geweest zijn voordat je zwanger wordt.
  
  

Lees ook: Mijn verhaal: leven met lupus

Opvolging zwangerschap

De zwangerschap verloopt meestal zonder complicaties. Wel is de kans op een miskraam of voortijdige bevalling groter. Dat risico bestaat vooral bij vrouwen die bepaalde antistoffen (anti-Ro/SSA en anti-La/SSB-antistoffen) in het bloed hebben. Bij vrouwen met die antistoffen bestaat ook een klein risico dat het kind neonatale lupus of hartproblemen krijgt. 

De zwangerschap moet wel nauwgezet opgevolgd worden.

• Voor de conceptie of vroeg in de zwangerschap is een uitgebreid bloed- en urineonderzoek nodig om de nier- en leverfunctie te controleren en de aanwezigheid van antistoffen (anti dsDNA, anti Ro SSA, en anti La SSB antistoffen) en lupus anticoagulans op te sporen. Ook tijdens de zwangerschap gebeurt geregeld een bloed- en urineonderzoek.
• Tot 12 weken wordt de zwangere maandelijks onderzocht door de reumatoloog en de verloskundige.
• Tussen 12 en 32 weken om de twee weken alternerend door de verloskundige en de reumatoloog.
• Nadien ziet de verloskundige de zwangere wekelijks, de reumatoloog maandelijks.
• Moeders met bepaalde antistoffen in het bloed (anti…) worden extra opgevolgd, waarbij ook het hartje van de baby goed wordt bekeken.
• Artsen moeten waakzaam zijn voor complicaties zoals zwangerschapsvergiftiging. Ook de groei van de foetus moet goed in de gaten worden gehouden.
  
  

Lees ook: Pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging)

Geneesmiddelen

Tijdens de zwangerschap wordt de ziekte zoveel mogelijk met medicijnen onder controle gehouden. Je kunt echter niet alle medicijnen innemen als je zwanger bent en als je borstvoeding geeft. Bespreek dit met je arts en neem of stop nooit geneesmiddelen op eigen houtje.

Sommige medicamenten kunnen veilig tijdens de zwangerschap genomen worden, zoals prednisolon (cortisone in de volksmond), azathioprine, cyclosporine A en hydroxychloroquine. Ook de pijnstiller paracetamol is veilig.

Andere geneesmiddelen kunnen schadelijk zijn voor de foetus en moeten drie tot zes maanden voor de zwangerschap stopgezet worden en vervangen worden door alternatieven zoals azathioprine: methotrexaat, mycofenolaat mofetil en cyclofosfamide. Ook niet-steroïdale ontstekingsremmers neem je beter niet tijdens de zwangerschap.

Meer info: www.reumanet.be