Nieuwe technieken voor de behandeling van de prostaat: werken ze ?

nieuws Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) onderzocht de werkzaamheid van HIFU en twee lasertechnieken voor de behandeling van respectievelijk prostaatkanker en goedaardige vergroting van de prostaat. Zijn deze technieken even doeltreffend als de klassieke behandelingen? Gaan ze gepaard met minder risico’s en complicaties?
Vandaag zijn er nog onvoldoende wetenschappelijke gegevens beschikbaar om op deze vragen te antwoorden. Het KCE beveelt daarom aan om de terugbetaling van deze behandelingen uit te stellen.

Prostaatkanker
Prostaatkanker is de meest voorkomende kanker bij mannen, maar niet de meest levensbedreigende. Als doodsoorzaak staat hij op de derde plaats van de kankers en de dood treedt meestal op na de leeftijd van 75 jaar. De kanker wordt vaak in een relatief vroeg stadium ontdekt. Aan patiënten met een levensverwachting van meer dan 10 jaar wordt vaak operatieve verwijdering of bestraling van de prostaat voorgesteld. Beide behandelingen geven een uitstekende overlevingskans, maar kunnen bijwerkingen veroorzaken zoals erectiestoornissen, incontinentie en darmproblemen. Om deze nevenwerkingen te vermijden werden enkele nieuwe technieken zoals oa HIFU (High-intensity Focused Ultrasound) ontwikkeld. Bij HIFU worden de tumorcellen door hoogfrequente geluidsgolven opgewarmd en vernietigd. Deze behandeling werd de voorbije acht jaar aan minder dan 1% van de Belgische prostaatkankerpatiënten in 4 Belgische ziekenhuizen aangeboden. De kosten worden gedeeltelijk door de patiënt gedragen en kunnen, afhankelijk van het ziekenhuis, variëren van 0 tot 3000 euro.
Het KCE stelde vast dat er momenteel nog niet genoeg bewijs bestaat over de voor- en nadelen van HIFU vergeleken met de standaardbehandelingen. Het beveelt daarom aan om de terugbetaling van die behandeling nog uit te stellen totdat er meer en betere wetenschappelijke gegevens beschikbaar zijn. Voor patiënten bij wie een plaatselijk recidief optreedt (bvb bij wie radiotherapie niet heeft gewerkt), zou een terugbetaling wel kunnen worden voorzien. Voor deze beperkte patiëntengroep is hormoontherapie, die niet alleen zwaar, maar ook duur is, immers het enige alternatief.

Prostaatvergroting
Ongeveer de helft van de mannen boven de 60 jaar lijdt aan een goedaardige vergroting van de prostaat. Als er zich daarbij geen hinderlijke symptomen voordoen zoals zwakke of onderbroken urinestraal en/of vaker (‘s nachts) urineren is er geen behandeling nodig. In het andere geval kan er in samenspraak met de patiënt beslist worden om te behandelen met geneesmiddelen of om te opereren.
Sinds meer dan 60 jaar is TURP (transurethrale resectie van de prostaat) de meest effectieve en meest onderzochte ingreep. Bij deze behandeling wordt de prostaat afgeschraapt via een buisje in de plasbuis. TURP kan echter ook nadelen hebben: bvb bloedingen, urineweginfecties, erectie- en ejaculatieproblemen, … Daarom proberen de urologen soms nieuwe technieken zoals de PVP (Photoselective Vaporization of the Prostate)- en holmium lasers.
In België bieden momenteel 5 ziekenhuizen PVP-lasertherapie aan, sinds 2004 goed voor een totaal van ongeveer 300 PVP procedures, voor minder dan 1% van de operaties.
De ziekenhuizen factureren hiervoor meestal een klassieke TURP aan de ziekteverzekering. Daarboven betaalt de patiënt of zijn privé verzekering vaak de prijs van de laser uit eigen portemonnee (ongeveer 1500 euro). Holmium laser behandeling wordt momenteel in België niet aangeboden voor de behandeling van prostaatvergroting.
Ook hier stelde het KCE vast dat er nog niet genoeg wetenschappelijk bewijs is over de veiligheid en doeltreffendheid van de twee lasertechnieken. Verder is er ook het nadeel van de investeringskosten en van het feit dat de urologen een heel leerproces moeten doormaken voordat zij de behandeling op een veilige en efficiënte manier kunnen uitvoeren. Naast de goede resultaten heeft TURP het voordeel dat het aan de universiteiten wordt aangeleerd en goed gekend is door de urologen. Het KCE raadt dan ook aan om de patiënt vooraf goed te informeren over de risico’s van die laserbehandelingen en het beveelt aan om TURP als de standaard behandeling te behouden en de beslissing over de terugbetaling van de lasertechnieken uit te stellen totdat er meer en betere wetenschappelijke gegevens beschikbaar zijn.

Meer info
www.kce.fgov.be (rubriek publicaties) onder de referentie KCE Reports vol.89A.

Lees ook: HIFU: Nieuwe behandeling voor gelocaliseerde prostaatkanker

Lees ook: Prostaatklachten: deel 2. Goedaardige prostaatvergroting