Mononatriumglutamaat of E621 (of Ve-Tsin, of MSG )

dossier Mononatriumglutamaat, ook bekend als Ve-Tsin of E621 wordt gebruikt als smaakversterker in veel producten. Het wordt ook afgekort gebruikt als MSG, naar het Engelse Monosodium glutamate.

Glutamaat veroorzaakt een unieke smaakcomponent in levensmiddelen, die umami wordt genoemd. Umami, is wetenschappelijk erkend als de vijfde elementaire smaakbeleving naast zoet, zuur, zout en bitter.

Omdat glutamine een onderdeel is van eiwitten wordt dit ook bijna in alle eiwitbevattende voeding aangetroffen, zoals vlees, gevogelte, vis, groenten en melk.
Het is een Aziatische smaakversterker die bereid wordt uit sojabonen.
Natriumglutamaat wordt verantwoordelijk geacht voor het zg. “Chinees-restaurant-syndroom”, gekenmerkt door duizeligheid, flauwtes en hartkloppingen. Hoewel er uitvoerig onderzoek naar is verricht is dit nooit wetenschappelijk vastgesteld.
De hoeveelheid toegevoegd glutamaat in voedsel ligt normaal tussen de 0,1 en 0,8%, na volledige bereiding, wat in de zelfde orde ligt als de hoeveelheid natuurlijk glutamaat in traditionele gerechten.

Voorkomen

Mononatriumglutamaat komt van nature in verschillende andere voedingsmiddelen voor, zoals vis, vlees, melk, granen, soja, tomaten, aardappelen en vele groenten, tomaten, paddestoelen, parmezaanse kaas en in blauwschimmelkaas.
Veel Aziatische gerechten worden gekenmerkt door de smaak van glutamaat, zowel van natuurlijke oorsprong, uit bijvoorbeeld sojasaus of vissaus, als toegevoegd in de vorm van Ve-Tsin. De Italiaanse keuken ontleent zijn smaak ook vaak aan glutamaat uit tomaten en kaas. Het verhoogt de smaak van het voedsel en zorgt voor een meer weelderige smaak.

Wat is natriumglutamaat?

Natriumglutamaat is een zout van glutaminezuur. Glutaminezuur is een van de 20 aminozuren waaruit eiwitten zijn opgebouwd. Het word beschouwd als een niet-essentieel aminozuur, wat betekent dat het menselijk lichaam dit zelf kan aanmaken.

Lees ook: Eiwitten

Glutamaat kan in twee vormen voorkomen, zowel in voedsel als in het menselijke weefsel: in een gebonden vorm, waarin het deel uitmaakt van een eiwitketen en dus aan andere aminozuren gelinkt is, of in een vrije vorm als individueel aminozuur. Alleen deze laatste vorm is van belang als smaakmaker.
Recente studies laten zien dat glutamaat uit voedsel de belangrijkste energiebron is voor de darm. De darm heeft zo'n hoge voorkeur voor glutamaat dat van alle ingenomen glutamaat slechts 4% in het darmkanaal overblijft en in het bloed wordt opgenomen. Dit betekent dat we bijna alle glutamaat die we nodig hebben zelf moeten synthetiseren.
Alle glutamaat in voedsel wordt in het spijsverteringskanaal omgezet in vrije, ongebonden glutamaat. Glutamaat wordt bovendien in de hersenen gebruikt als neurotransmitter. De hersen-bloedbarriere, die bepaalt welke moleculen wel en niet in de hersenen terecht kunnen komen, laat echter glutaminezuur niet door. De hersenen moeten dus hun eigen glutamaat maken uit glucose en andere aminozuren.
De belangrijke rol die glutamaat heeft in onze stofwisseling wordt versterkt door een aantal specifieke functies zoals substraat voor eiwitsynthese, precursor voor glutaminezuur, stikstoftransport, enzovoort.
Tegenwoordig wordt natriumglutamaat gemaakt door bacteriële fermentatie. De bacteriën ( Corynebacterium glutamicus ) bevinden zich in een vloeibaar medium dat suikers, melasse of zetmeel bevat als substraat. De bacteriën synthetiseren vervolgens het glutaminezuur en scheiden dit uit in het medium. Na winning van het medium door filtratie en zuivering, wordt het glutaminezuur omgezet in natriumglutamaat. Na additionele zuivering, kristallisatie en drogen is het natriumglutamaat poeder klaar voor gebruik.

Verwante producten

Er zijn ook andere smaakversterkers in gebruik, naast natriumglutamaat. Sommigen hiervan zijn eveneens zouten gebaseerd op glutamaat, met als kation bijvoorbeeld kalium, calcium, ammonium en magnesium.
Smaakversterkers die niet op glutamaat zijn gebaseerd maar wel hetzelfde effect hebben, zijn guanylzuur, dinatrium guanylaat, dikalium guanylaat, calcium guanylaat, inosine zuur, dinatrium inosinaat, dikalium inosinaat, calcium inosinaat, calcium 5'-ribonucleotiden en dinatrium 5'ribonucleotiden. Chemisch zijn deze stoffen geheel anders. Eventuele bijwerkingen tegen glutamaat spelen dan ook geen rol bij de andere smaakversterkers.
Smaakversterkers worden in de ingrediëntenlijst op producten vermeld als smaakversterker, gevolgd door hun specifieke chemische naam of het corresponderende E-nummer (van E620-E637). E621 staat voor natriumglutamaat. E626 – E637 zijn smaakversterkers zonder umami smaak.

Lees ook: E-nummers

Bijwerkingen van natriumglutamaat

Oudere studies beschrijven dat astmatische personen na consumptie van natriumglutamaat astma-aanvallen konden krijgen. Er kon echter geen wetenschappelijk bewijs voor deze stelling worden vastgelegd. Mensen met astma bleken in deze studies dezelfde reactie te vertonen op natriumglutamaat rijke voeding als op placebo's.
Soortgelijke studies werden uitgevoerd met mensen die verklaarden hoofdpijn, duizeligheid, hartkloppingen, roodheid, buikpijn of andere subjectieve symptomen te krijgen door consumptie van de smaakversterker. Vaak konden de klachten verklaard worden door de toename in natrium gehalte en te weinig vocht. Ook hier kon geen wetenschappelijk verband tussen de stof en de symptomen worden aangetoond.
Alleen bij de inname van de pure stof in grote hoeveelheden werden subjectieve symptomen waar genomen bij mensen die zichzelf als overgevoelig voor deze stof beschouwden.
In het algemeen kan worden geconcludeerd dat de inname van glutamaat veilig is. De maximale toegestane dosis is 120 mg per kg/lichaamsgewicht. Glutaminezuur en glutamaten kunnen gebruikt worden door alle religies, vegetariërs en veganisten. Ze bevatten geen gluten.