Synesthesie: waarom sommigen cijfers in kleur zien en woorden proeven

nieuws Zie je cijfers in je hoofd altijd in een specifieke kleur of krijg je bij het horen en lezen van bepaalde woorden een zekere smaak in de mond? Dan heb je waarschijnlijk synesthesie of zintuigenvermenging, wat wellicht wordt veroorzaakt door uitzonderlijk sterke verbindingen tussen verschillende gebieden in je hersenen. Maak je geen zorgen, in de meeste gevallen levert synesthesie meer voordelen dan nadelen op.

De cijfers lopen uiteen, maar volgens recente schattingen heeft ongeveer 5 procent van de bevolking een vorm van synesthesie. Dat betekent dat hun zintuigen – tast, smaak, gehoor, zicht en reuk – veel sterker aan elkaar gekoppeld zijn dan bij de meesten van ons. Bij een veelvoorkomende vorm zien mensen daardoor letters en cijfers altijd in een specifieke kleur. De één is dan bijvoorbeeld rood, twee geel, drie oranje, vier groen en vijf blauw. Een ander type is smaaksynesthesie, wat er bijvoorbeeld kan voor zorgen dat bepaalde woorden specifieke smaken oproepen. 

Sterkere verbindingen tussen hersengebieden

Welke processen in de hersenen precies aan de basis liggen van deze bijzondere vaardigheid, is nog niet geheel duidelijk. Maar experts geloven dat het in grote lijnen veroorzaakt wordt door sterkere verbindingen tussen verschillende hersengebieden. Een prikkel in het hersendeel dat verantwoordelijk is voor de verwerking van taal, kan zo bijvoorbeeld ook het deel activeren dat kleuren verwerkt.

Men is het er ook over eens dat je synesthesie niet zomaar kunt ontwikkelen op latere leeftijd, je moet er van jongs af aan een duidelijke aanleg voor hebben. Het zou meer voorkomen bij vrouwen en synestheten zouden overwegend linkshandig zijn. Volgens bepaald onderzoek zou het deels erfelijk bepaald zijn, waardoor je dus een hogere kans op synesthesie zou hebben als je synestheten in je familie hebt.

Beschouwd als een zegen

Synesthesie wordt niet beschouwd als een aandoening, de meeste synestheten zien het zelfs als een zegen omdat het hun wereld verrijkt. Volgens studies zou het concreet helpen om zaken beter te herinneren en gemakkelijker verbanden te leggen. Synestheten zouden dankzij deze bijzondere vaardigheid ook beter zijn in spelling. Volgens een aantal studies zouden synestheten vaker voor een creatief beroep kiezen en kunstenaar worden. Een bekende kunstenaar met synesthesie was de Russisch-Amerikaanse auteur Vladimir Nabokov, die de klassieke roman ‘Lolita’ schreef. 

Mogelijke overgevoeligheid

Mensen kunnen synesthesie ook wel als nadelig ervaren, zeker als ze een heel sterke vorm hebben. Als het brein echt teveel informatie tegelijk moet verwerken, kan dat ervoor zorgen dat je overprikkeld raakt of last krijgt van hooggevoeligheid. Er is ook een mogelijk verband met autisme, wat dikwijls gepaard gaat met overgevoeligheid voor zintuiglijke indrukken. 

Bronnen:
https://theconversation.com
https://www.nemokennislink.nl
https://www.linda.nl
https://www.healthline.com