Ziekte van Ménière: draaiduizeligheid, gehoorverlies en oorsuizen

dossier De ziekte van Ménière is een aandoening aan het binnenoor die gepaard gaat met een combinatie van drie typische klachten: draaiduizeligheid, gehoorverlies en oorsuizen. De ziekte komt meestal voor in één oor, maar kan ook in beide oren optreden. De aandoening is niet levensbedreigend maar kan wel erg vervelend zijn en een enorme impact op het dagelijkse leven hebben. Het is een vrij zeldzame ziekte die zowat 1 op 1.000 mensen treft. De ziekte van Ménière ontstaat meestal tussen de leeftijd van 20 tot 50 jaar.

Lees ook: Mogelijke oorzaken van duizeligheid

Symptomen ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van volgende symptomen: aanvallen van draaiduizeligheid, gehoorverlies, oorsuizen, en een drukgevoel in het oor. Duizeligheid of oorsuizen kunnen veel oorzaken hebben, maar bij uitsluiting van andere ziektebeelden, is het de combinatie die de ziekte van Ménière onderscheidt van andere evenwichtsstoornissen of ooraandoeningen.

• Aanvallen van draaiduizeligheid of vertigo: Het gaat om plotse aanvallen van draaiduizeligheid waardoor alles begint te draaien en je niet meer rechtop kunt staan of zitten en de neiging hebt om te vallen. Meestal moet je gaan liggen. Dit gaat vaak gepaard met misselijkheid, koud zweet en braken. De aanvallen kunnen enkele tientallen minuten tot enkele uren duren, soms zelfs langer dan een dag. Na de aanval kan je nog enkele dagen een ‘dronken’ gevoel of hoofdpijn hebben en vermoeid zijn. Tussen twee aanvallen door is er meestal weinig aan de hand, al kunnen sommige mensen continu een licht gevoel in het hoofd hebben, alsof ze te veel gedronken hebben, en zich vermoeid voelen. De aanvallen zijn onvoorspelbaar. Tussen twee aanvallen kunnen maanden of zelfs jaren zitten, sommige patiënten krijgen meerdere aanvallen per maand. Bij de meeste patiënten verminderen de duizeligheidsaanvallen na verloop van tijd en worden ze minder ernstig, om uiteindelijk bijna helemaal te verdwijnen.
• Plots gehoorverlies: De aanvallen gaan gepaard met een plots gehoorverlies, meestal éénzijdig, later soms ook tweezijdig. Typisch in het begin is dat men lage tonen niet meer hoort. Sommige geluiden kunnen ook als te hard of zeer storend worden ervaren. In het begin van de ziekte kan de ernst van de slechthorendheid nogal wisselen en na een aanval weer grotendeels verdwijnen. Maar na verloop van tijd wordt het gehoorverlies steeds erger. De slechthorendheid kan ernstig zijn, zeker als beide oren zijn aangetast.
• Oorsuizen (tinnitus): Men hoort suizende, fluitende of brommende geluiden in het hoofd. Het oorsuizen is het ergst tijdens en vlak na een duizeligheidsaanval.
• Drukgevoel in het oor: Veel patiënten hebben vlak voor een aanval een drukgevoel in het oor, alsof het oor verstopt zit.
  
  

Lees ook: Duizeligheid: wanneer moet je je ongerust maken?

Ziekte van Ménière of vestibulaire migraine?

De aanvallen van de ziekte van Ménière en vestibulaire migraine lijken sterk op elkaar, en migraine komt vaker voor bij mensen met de ziekte van Ménière. Toch verschillen ze: Ménière gaat niet gepaard met migraineklachten zoals aura’s, hevige hoofdpijn en overgevoeligheid voor licht en geluid, terwijl vestibulaire migraine meestal geen gehoorverlies veroorzaakt. Beide aandoeningen kunnen samen optreden. Een arts kan de symptomen analyseren om te bepalen of het om Ménière, vestibulaire migraine of om een combinatie gaat. Bij vestibulaire migraine ligt de oorzaak niet in het binnenoor en wordt het gehoor niet aangetast.

Oorzaken ziekte van Ménière

© Getty Images

Lees ook: BPPV: wat zijn 'loszittende' oorkristallen?

Verloop van de ziekte: aanvallen

Ménière is een aandoening met een heel variabel en wisselend verloop. Het is onmogelijk voorspellingen te doen over de evolutie, omdat dit individueel erg kan verschillen. De duizeligheids- en evenwichtsaanvallen verdwijnen in vele gevallen grotendeels in de loop der jaren. Wel blijven vaak klachten van onvastheid, voornamelijk in het donker, bestaan. Het gehoorverlies neemt daarentegen in de loop der jaren toe. Wanneer beide oren zijn aangetast, kan ernstige slechthorendheid ontstaan.

Lees ook: Hoe weet je dat je gehoorschade hebt?

Behandeling ziekte van Ménière

Doordat de oorzaak van de ziekte nog steeds niet is gevonden blijft de behandeling beperkt tot de aanpak van de symptomen. Er bestaan wel een aantal technieken en hulpmiddelen om de klachten onder controle te houden.

• Stress: Omdat stress een aanval kan uitlokken, wordt aangeraden om stressvolle situaties en spanningen zoveel mogelijk te vermijden en voldoende rust te nemen. Veel patiënten worden geholpen door Yoga, tai-chi, meditatie, wandelen, psychische ondersteuning.
• Voeding: Bij sommige patiënten zouden voedingsaanpassingen kunnen helpen om de aanvallen te voorkomen of te milderen. Zo kunnen alcohol, zout en cafeïne (koffie, thee, cola...) leiden tot het verergeren van de symptomen. 
• De juiste brilglazen: Onze ogen spelen een belangrijke rol bij het bewaren van ons evenwicht. De ogen geven namelijk informatie over de positie van ons lichaam ten opzichte van de omgeving. Als je evenwichtsorgaan niet meer goed functioneert, dan heb je je ogen des te meer nodig. Laat je daarom goed adviseren over het soort glazen in je bril. Er worden goede resultaten voor het evenwicht geboekt bij het dragen van een Utermöhlen prisma-bril.
• Hoorapparaat: Een hoortoestel kan helpen, maar aangezien het gehoor bij de aandoening fluctuaties kent, is het ook geen wondermiddel. Meestal helpt een hoorapparaat wel om de tinnitus te milderen of zelfs te laten verdwijnen.
• Medicijnen: Een acute aanval kan onderdrukt worden door kalmerende medicatie en medicijnen tegen misselijkheid en braken. Ook middelen tegen hoofdpijn kunnen helpen.
  
• Inspuitingen: Bij ernstige vormen van de ziekte kan je inspuitingen in je oor krijgen met corticosteroïden of met gentamicine. Bij die laatste wordt het evenwichtsorgaan uitgeschakeld.
  
  

Lees ook: Ototoxiciteit: tinnitus en gehoorschade door medicatie

Ziekte van Ménière behandelen met operatie

• Endolymfe Duct Bloccage (EDB): een operatie van de endolymfatische zak (enkel als er nog voldoende gehoor is). Hierbij worden twee clipjes geplaatst om de verbinding tussen de zogenaamde endolymfatische zak en het binnenoorsysteem te verbreken. Het is een nieuwe operatietechniek die bij enkele van de eerste patiënten goede resultaten haalde, maar waarvan het succes nog niet wetenschappelijk werd bewezen. 
• doorsnijden van de evenwichtszenuw. Bij 90 tot 95 procent van de patiënten kan de duizeligheid met deze techniek onder controle gehouden worden, maar deze techniek is niet zonder risico. Als het evenwicht wegvalt, kan de patiënt ook een constante duizeligheid ervaren.
• wegnemen van het oorlabyrinth: aangewezen bij patiënten met ernstige evenwichtsklachten en een slecht of niet bruikbaar gehoor. Deze ingreep heeft een volledig gehoorverlies aan het geopereerde oor tot gevolg. Mogelijks evolueert de ziekte verder en valt ook het gehoorvermogen in het andere oor volledig weg. In dat geval is de patiënt volledig doof.
  
  

In een vergevorderd stadium, met gehoorverlies in beide oren, kan een cochleair implantaat helpen. Deze toestellen worden net zoals de hoorapparaten steeds performanter.

Lees ook: Terugbetaling cochleair implantaat

Bronnen:
www.meniere.be
https://uzgent.paddlecms.net
www.stichtinghoormij.nl
www.kno.nl