Ziekte van Ménière: draaiduizeligheid, gehoorverlies en oorsuizen (tinnitus)

dossier De ziekte van Ménière is een aandoening aan het binnenoor die gepaard gaat met een combinatie van drie typische klachten: draaiduizeligheid, gehoorverlies en oorsuizen. De ziekte komt meestal voor in één oor, maar kan ook in beide oren optreden. De aandoening is niet levensbedreigend maar kan wel erg vervelend zijn en een enorme impact op het dagelijkse leven hebben. Het is een vrij zeldzame ziekte die zowat 1 op 1.000 mensen treft. De ziekte van Ménière ontstaat meestal tussen de leeftijd van 20 tot 50 jaar.

Lees ook: Mogelijke oorzaken van duizeligheid

Symptomen

De ziekte van Ménière wordt gekenmerkt door een combinatie van drie klachten: aanvallen van draaiduizeligheid, plots gehoorverlies en oorsuizen of drukgevoel in het oor. Duizeligheid of oorsuizen kunnen bijvoorbeeld veel oorzaken hebben, maar het is de combinatie die de ziekte van Ménière onderscheidt van andere evenwichtsstoornissen of ooraandoeningen.

• Aanvallen van draaiduizeligheid of vertigo: Het gaat om plotse aanvallen van draaiduizeligheid waardoor alles begint te draaien en je niet meer rechtop kunt staan of zitten en de neiging hebt om te vallen. Meestal moet je gaan liggen. Dit gaat vaak gepaard met misselijkheid, koud zweet en braken. De aanvallen kunnen enkele tientallen minuten tot enkele uren duren, soms zelfs langer dan een dag. Na de aanval kan je nog enkele dagen een ‘dronken’ gevoel of hoofdpijn hebben en vermoeid zijn. Tussen twee aanvallen door is er meestal weinig aan de hand, al kunnen sommige mensen continu een licht gevoel in het hoofd hebben, alsof ze te veel gedronken hebben, en zich vermoeid voelen. De aanvallen zijn onvoorspelbaar. Tussen twee aanvallen kunnen maanden of zelfs jaren zitten, sommige patiënten krijgen meerdere aanvallen per maand. Bij de meeste patiënten verminderen de duizeligheidsaanvallen na verloop van tijd en worden ze minder ernstig, om uiteindelijk bijna helemaal te verdwijnen.
• Plots gehoorverlies: De aanvallen gaan gepaard met een plots gehoorverlies, meestal éénzijdig, later soms ook tweezijdig. Typisch in het begin is dat men lage tonen niet meer hoort. Sommige geluiden kunnen ook als te hard of zeer storend worden ervaren. In het begin van de ziekte kan de ernst van de slechthorendheid nogal wisselen en na een aanval weer grotendeels verdwijnen. Maar na verloop van tijd wordt het gehoorverlies steeds erger. De slechthorendheid kan ernstig zijn, zeker als beide oren zijn aangetast.
• Oorsuizen (tinnitus): Men hoort suizende, fluitende of brommende geluiden in het hoofd. Het oorsuizen is het ergst tijdens en vlak na een duizeligheidsaanval.
• Drukgevoel in het oor: Veel patiënten hebben vlak voor een aanval een drukgevoel in het oor, alsof het oor verstopt zit.
  
  

Lees ook: Duizeligheid: wanneer moet je je ongerust maken?

Oorzaak

© Getty Images

Lees ook: BPPV: wat zijn 'loszittende' oorkristallen?

Verloop van de ziekte

Ménière is een aandoening met een heel variabel en wisselend verloop. Het is onmogelijk voorspellingen te doen over de evolutie, omdat dit individueel erg kan verschillen. De duizeligheids- en evenwichtsaanvallen verdwijnen in vele gevallen grotendeels in de loop der jaren. Wel blijven vaak klachten van onvastheid, voornamelijk in het donker, bestaan. Het gehoorverlies neemt daarentegen in de loop der jaren toe. Wanneer beide oren zijn aangetast, kan ernstige slechthorendheid ontstaan.

Lees ook: Hoe weet je dat je gehoorschade hebt?

Behandeling

Er bestaat spijtig genoeg geen enkele behandeling die de ziekte kan genezen. Maar er bestaan wel een aantal technieken en hulpmiddelen om de klachten onder controle te houden.

Stress: Omdat stress een aanval kan uitlokken, wordt aangeraden om stressvolle situaties en spanningen zoveel mogelijk te vermijden en voldoende rust te nemen. 

Voeding: Bij sommige patiënten zouden voedingsaanpassingen kunnen helpen om de aanvallen te voorkomen of te milderen. Zo kunnen alcohol, zout en cafeïne (koffie, thee, cola...) leiden tot het verergeren van de symptomen. 

De juiste brillenglazen: Onze ogen spelen een belangrijke rol bij het bewaren van ons evenwicht. De ogen geven namelijk informatie over de positie van ons lichaam ten opzichte van de omgeving. Als je evenwichtsorgaan niet meer goed functioneert, dan heb je je ogen des te meer nodig. Laat je daarom goed adviseren over het soort glazen in je bril. 

Hoorapparaat: Een hoortoestel kan helpen, maar aangezien het gehoor bij de aandoening fluctuaties kent, is het ook geen wondermiddel.

Medicijnen: Een acute aanval kan onderdrukt worden door kalmerende medicatie en medicijnen tegen misselijkheid en braken. Ook middelen tegen migraine kunnen helpen.

Inspuitingen: Bij ernstige vormen van de ziekte kan je inspuitingen in je oor krijgen met een antibioticum. Na één tot drie inspuitingen zouden alle aanvallen van draaiduizeligheid over zijn. Tegen het gehoorverlies en het oorsuizen helpt het middel helaas niet. 

Lees ook: Ototoxiciteit: tinnitus en gehoorschade door medicatie

Heelkundige ingrepen

• operatie van de endolymfatische zak (enkel als er nog voldoende gehoor is): Hierbij worden twee clipjes geplaatst om de verbinding tussen de zogenaamde endolymfatische zak en het binnenoorsysteem te verbreken.
• doorsnijden van de evenwichtszenuw. Bij 90 tot 95 procent van de patiënten kan de duizeligheid met deze techniek onder controle gehouden worden.
• wegnemen van het oorlabyrinth: aangewezen bij patiënten met ernstige evenwichtsklachten en een slecht of niet bruikbaar gehoor. Deze ingreep heeft een volledig gehoorverlies aan het geopereerde oor tot gevolg. Mogelijks evolueert de ziekte verder en valt ook het gehoorvermogen in het andere oor volledig weg. In dat geval is de patiënt volledig doof.
  
  

In een vergevorderd stadium, met gehoorverlies in beide oren, kan een cochleair implantaat helpen.  

Bronnen:
www.meniere.be
https://uzgent.paddlecms.net
www.stichtinghoormij.nl
www.kno.nl