Vaak onterecht antibiotica bij luchtweginfecties

nieuws Huisartsen schrijven veel antibiotica voor bij luchtweginfecties, zonder dat dit volgens de richtlijnen nodig is. Onterecht voorschrijven van antibiotica komt vooral voor bij volwassenen en bij keelinfecties. Het komt zelden voor dat onterecht géén antibiotica worden voorgeschreven.

Dat meldt het Nederlandse Huisarts en Wetenschap op basis van een onderzoek gepubliceerd in het vakblad Family Practice.
Het grootste deel van de antibiotica wordt in de eerste lijn voorgeschreven, met luchtweginfecties als meest voorkomende aandoening. Richtlijnen adviseren een terughoudend beleid vanwege de, soms, beperkte effectiviteit en de toenemende resistentie. In dit onderzoek wordt in kaart gebracht hoe vaak antibiotica onterecht worden voorgeschreven in de eerste lijn en welke factoren hier mogelijk een rol spelen.

Van 2008 tot 2010 registreerden 48 huisartsen ’s winters alle patiënten met een acute luchtweginfectie. Zij vulden een formulier in over alle relevante aspecten voor het voorschrijven van antibiotica uit de betreffende NHG-Standaarden. Ook de verwachting van de patiënt over antibiotica, de diagnose, het eventuele voorschrift en andere adviezen of behandeling werden geregistreerd.

In 38% van 2724 raadplegingen werd antibiotica voorgeschreven. Dit was bij 36% in overstemming met de richtlijn, bij 18% kon dit worden overwogen en bij 46% was dit niet aangewezen volgens de richtlijn. Van alle raadplegingen waar géén antibiotica werd voorgeschreven was dit bij 85% in overeenstemming met de richtlijn, bij 11% kon antibiotica worden overwogen en bij 4% was antibiotica wel aangewezen. Het absolute aantal onterechte voorschriften was het hoogst voor lage luchtweginfectie. Bij keelinfecties werd relatief het vaakst onterecht antibiotica voorgeschreven. Onterechte voorschriften kwamen vaker voor als de huisarts meer druk van de patiënt voelde om antibiotica voor te schrijven, bij ernstiger ziek zijn, koorts, bij een klachtenduur langer dan 7 dagen en bij patiënten tussen 18 en 65 jaar oud.

De onderzoekers erkennen dat niet elk, volgens de richtlijn, onterecht voorschrift ook een foute keuze is omdat niet alle overwegingen van de huisarts in het onderzoek zijn meegenomen. Aandacht voor de gevonden relevante factoren kan helpen om kritischer te worden bij het voorschrijven van antibiotica.