Oogkanker: symptomen, behandeling en prognose

dossier

Lees ook: Slecht of wazig zicht: zo kan je oogproblemen bij kinderen herkennen

Soorten oogkanker

• Oogmelanoom (uveamelanoom): Oogmelanoom ontstaat in de melanocyten, de cellen die pigment produceren. Oogmelanoom kan zich ontwikkelen in verschillende delen van het oog, zoals de iris, het ciliaire lichaam of de choroidea.
  
• Retinoblastoom: Retinoblastoom is een kwaadaardige tumor die zich ontwikkelt in het netvlies van het oog, de lichtgevoelige laag aan de achterkant van het oog. Omdat de ziekte ontstaat in een groeiend oog, komt het bijna uitsluitend voor bij kinderen jonger dan vijf jaar. Deze vorm van oogkanker is zeldzaam, maar het vereist onmiddellijke medische aandacht omdat vroege detectie en behandeling cruciaal zijn voor de overleving en behoud van het gezichtsvermogen. Retinoblastoom kan zowel in één oog (unilateraal) als in beide ogen (bilateraal) voorkomen. 
• Ooglidkanker: Ooglidkanker komt voor in de huid van de oogleden. Het kan verschillende vormen aannemen, zoals basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom of melanoom. Vroege symptomen kunnen zijn: een knobbel of zweer op het ooglid die niet geneest, of veranderingen in het uiterlijk van de huid.
• Lymfoom: Lymfoom in het oog is een zeldzame vorm van kanker die ontstaat in de lymfocyten, een type witte bloedcel. Het kan zowel het oog zelf als de omliggende structuren aantasten. Ooglymfoom wordt vaak geassocieerd met systemische lymfomen die andere delen van het lichaam beïnvloeden.
• Secundaire oogtumoren: Secundaire oogtumoren ontstaan niet in het oog zelf, maar zijn het resultaat van uitzaaiingen van kanker elders in het lichaam, zoals borstkanker of longkanker. Deze tumoren kunnen het oog of de oogkas aantasten en leiden tot symptomen zoals visuele veranderingen en oogpijn.

Lees ook: Kan het kwaad om in je ogen te wrijven?

Symptomen van oogkanker bij kind

© Getty Images / retinoblastoom / oogkanker bij kind

• Een zichtbaar witachtige reflectie in de pupil, vooral op foto's, wat bekend staat als "kattenoog reflex"
  
• Scheelzien (strabismus) omdat het zicht door de tumorgroei afneemt
• Een pijnlijk rood oog dat lijkt op een oogontsteking
• Wazig zien of verlies van gezichtsvermogen
• Vergrote pupil

Lees ook: Netvlieskanker of retinoblastoom bij kinderen

Symptomen van oogkanker bij volwassene

© Getty Images / oogkanker bij volwassene / conjunctivaal plaveiselcelcarcinoom

• Zichtbare of voelbare massa in of rond het oog.
• Wazig zien of verlies van gezichtsvermogen.
• Pijn in of rond het oog.
• Een donkere vlek op de iris die lijkt te groeien.
• Flitsen van licht of zwevende deeltjes in het gezichtsveld.
• Veranderingen in de vorm of grootte van de pupil.

Lees ook: Verschillende soorten oogontsteking en de symptomen

Behandeling van oogkanker

• Chirurgie: Chirurgie kan noodzakelijk zijn om de tumor of zelfs het hele oog te verwijderen om de verspreiding van kanker te voorkomen. Bij retinoblastoom kan de oogbol worden verwijderd (enucleatie) als de tumor groot is of niet reageert op andere behandelingen.
• Radiotherapie: Radiotherapie kan inwendig (brachytherapie) of uitwendig worden toegepast om kankercellen te doden en de tumor te verkleinen. Deze behandeling wordt vaak gebruikt bij oogmelanoom.
• Chemotherapie: Chemotherapie kan systemisch worden toegediend via de bloedbaan of lokaal direct in het oog. Dit is vooral gebruikelijk bij retinoblastoom om tumoren te verkleinen voor verdere behandelingen zoals chirurgie of lasertherapie.
• Lasertherapie en cryotherapie: Bij kleinere tumoren kan lasertherapie worden gebruikt om kankercellen te vernietigen. Cryotherapie (bevriezing van de tumor) kan ook worden toegepast bij retinoblastoom om de tumorgroei te stoppen.

Prognose van oogkanker

• Retinoblastoom: Bij een kind met retinoblastoom is de overlevingskans hoog wanneer de ziekte vroeg wordt ontdekt en behandeld. De vijfjaarsoverleving ligt rond de 95% (in ontwikkelde landen). In sommige gevallen kan er wel blijvend verlies van gezichtsvermogen zijn, afhankelijk van de omvang en locatie van de tumor.
• Oogmelanoom: Voor volwassenen met oogmelanoom is de prognose minder gunstig, vooral als de kanker zich heeft uitgezaaid naar andere delen van het lichaam. De vijfjaarsoverleving voor oogmelanoom varieert van 70% tot 80% wanneer het vroeg wordt ontdekt, maar daalt significant als de kanker zich verspreidt. 

Bronnen: