Mythomanie: als hardnekkig liegen een ziekte is

Liegen om het leven makkelijker te maken, de werkelijkheid opsmukken om indruk te maken op iemand, iedereen maakt er zich schuldig aan. Voor oplichters is het vervalsen van de werkelijkheid zelfs een manier van leven. Maar mythomanie gaat nog verder. Het maskeert namelijk een vorm van psychologisch lijden.

De term mythomanie is afgeleid van het Griekse muthos, dat “legende” betekent, en het Latijnse mania: “waanzin”. Ernest Dupré, een Franse psychiater, definieerde in 1905 mythomanie voor het eerst als een "pathologische neiging, min of meer vrijwillig en bewust, om te liegen en denkbeeldige fabels te creëren". Wat men daar vandaag de dag van onthoudt, is het idee dat mythomanie de ziekte van het liegen is. Maar ook al liegen mythomanen veel, vaak tegen iedereen, vooral kenmerkend is dat ze tegen zichzelf liegen. Ze geloven hun eigen fantasieën.

Waarom gaan ze hardnekkig liegen? Omdat ze zich beschermen tegen de realiteit. Mythomanie is in eerste instantie een ziekte van eigenwaarde. De meeste mensen ervaren wel eens momenten van mythomanie, omdat de mens van nature de behoefte heeft de werkelijkheid een beetje te verfraaien om zichzelf op een positieve manier voor te stellen. Maar voor mythomanen is het een viscerale behoefte om bewonderd te worden, om aandacht te trekken, om medelijden te krijgen.

Voor hen is liegen een manier om te leven met een narcistische wonde, waardoor ze altijd overreageren op wat zij denken dat de verwachtingen zijn van de mensen om hen heen. Deze psychologische kwetsbaarheid komt voornamelijk voor bij volwassenen die in hun jeugd te kampen hadden met een zeker gebrek aan aandacht. Of die anderzijds overdreven bewierookt werden en aan wie men altijd veel vroeg. Een traumatische gebeurtenis kan ook een trigger zijn.

In tegenstelling tot oplichters of manipulators die verhalen verzinnen voor praktische doeleinden, liegt de mythomaan vooral voor zijn mentaal evenwicht. Zij hebben er plezier in te geloven en mensen te doen geloven dat elk verlangen te realiseren valt. In zekere zin zijn ze in het psychische stadium van het "magische denken" gebleven, een normaal ontwikkelingsstadium tussen de leeftijd van 2 en 6 jaar, wanneer het kind zich inbeeldt dat wat het denkt, rechtstreeks op de wereld kan inwerken.

Aangezien mythomanie een op zichzelf staande aandoening is, kan men de reacties van mythomanen beter begrijpen wanneer ze met hun leugens worden geconfronteerd. Sommigen zullen nog meer liegen, anderen zullen vluchten. Het kan gebeuren dat ze zulke hevige angstaanvallen hebben dat ze in het ziekenhuis belanden. Dit is vaak het enige moment waarop ze hun stoornis met een arts kunnen bespreken.

Hoewel psychologische zorg essentieel is, blijft mythomanie moeilijk te behandelen, omdat de oorzaken vaak te pijnlijk en verborgen zijn. De personen in kwestie zullen zelden om hulp vragen. Vaak komt de vraag van hun familie en vrienden, die ten einde raad zijn. Nochtans kan een behandeling alleen werken als de patiënt ermee instemt.