'Vette lever': niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) en leverontsteking (NASH)
In dit artikel
'Vette lever': niet-alcoholische leververvetting (NAFLD) en leverontsteking (NASH)
dossier
Leververvetting is een ziekte die steeds vaker voorkomt in Westerse landen. Het treft een aanzienlijk deel van de bevolking, ook in België. Maar wat is het precies? W at zijn de oorzaken van leververvetting? Wat is het verschil tussen NAFLD en NASH? Wat zijn de symptomen en gezondheidsrisico's?
Lees ook: Waarom is alcohol zo slecht voor de lever ?
Wat is leververvetting?
© Getty Images
Leververvetting is een algemene term voor een overmatige ophoping van vet in de lever. Dit teveel aan vet is niet gekoppeld aan alcoholgebruik. De oorzaken zijn nog niet goed bekend, maar over het algemeen komt het voor bij mensen met overgewicht of obesitas. Leververvetting ontwikkelt zich in twee fasen: niet-alcoholische vette leverziekte (NAFLD) en niet-alcoholische steatohepatitis (NASH).
- NAFLD: niet-alcoholische vette leverziekte: Niet-alcoholische vette leverziekte (NAFLD) is de meest voorkomende vorm van vette leverziekte. Het wordt gekenmerkt door een ophoping van vet in de lever, zonder noemenswaardige ontsteking. In België heeft ongeveer 30% van de bevolking overtollig vet in de lever. Deze aandoening is in het begin meestal goedaardig, zonder duidelijke symptomen.
- NASH: niet-alcoholische steatohepatitis: In een derde van de gevallen ontwikkelt zich onbehandelde NAFLD tot een ernstigere vorm van de ziekte die bekend staat als niet-alcoholische steatohepatitis (NASH). Bij NASH gaat de ophoping van vet gepaard met chronische ontsteking en schade aan het leverweefsel. Deze ernstige vorm van de ziekte treft ongeveer 5% van de Belgische bevolking en verhoogt het risico op het ontwikkelen van ernstige complicaties zoals fibrose, levercirrose en zelfs leverkanker aanzienlijk. Het is nog niet duidelijk waarom leversteatose bij de ene persoon tot de ontwikkeling van NASH leidt en bij de andere niet.
Lees ook: Leverkanker: symptomen, behandeling en overlevingskansen
Ontwikkeling van vette leverziekte
Onbehandelde vette leverziekte kan zich op de lange termijn ontwikkelen tot ernstigere leverziekten:
- Niet-alcoholische vette leverziekte (NAFLD): ophoping van vet zonder ontsteking.
- Niet-alcoholische steatohepatitis (NASH): ophoping van vet met ontsteking en leverschade.
- Fibrose: vorming van littekenweefsel na beschadiging. In dit stadium kan de lever nog normaal functioneren.
- Cirrose: ernstige en onomkeerbare schade aan de lever, die kan leiden tot leverfalen.
- Leverkanker: een mogelijke complicatie in gevorderde gevallen van cirrose.
Lees ook: Levercirrose: oorzaken, symptomen en behandeling
|
Wat zijn de oorzaken en risicofactoren voor leververvetting?
© Getty Images
Deskundigen weten niet precies waarom vet zich in sommige levers ophoopt en niet in andere. De redenen waarom NAFLD zich bij sommige patiënten ontwikkelt tot NASH blijven ook onbekend. Het lijkt er echter op dat de oorzaken te maken hebben met genetica, obesitas, insulineresistentie, diabetes type 2 en het vetgehalte in het bloed.
In de volgende gevallen loop je een verhoogd risico op het ontwikkelen van leververvetting:
- Je hebt obesitas of overgewicht: meer dan 70% van de mensen met NAFLD heeft overgewicht
- Je vet is geconcentreerd rond je buikwand
- Je hebt diabetes type 2
- Je hebt insulineresistentie
- Je hebt een hoge bloeddruk
- Je hebt hoge vetgehaltes in je bloed: hoge triglyceriden- en cholesterolgehaltes (en vooral een te hoog LDL-cholesterol en een te laag HDL-cholesterol)
- Je lijdt aan het metabool syndroom (een combinatie van diabetes, hoge bloeddruk en obesitas).
- Je hebt polycysteus ovarium syndroom (PCOS)
- Je lijdt aan hypothyreoïdie
Lees ook: Wanneer is je cholesterolgehalte te hoog?
Leververvetting: wat zijn de gezondheidsrisico's?
Leververvetting kan ernstige gevolgen hebben als de diagnose en behandeling op zich laten wachten.
- Ernstige levercirrose is de belangrijkste complicatie van NAFLD en NASH: ontsteking van de lever veroorzaakt leverlaesies die gebieden van littekenvorming (fibrose) creëren die zich zo ver uitbreiden dat de leverfunctie wordt aangetast (leverfalen). Een levertransplantatie kan noodzakelijk zijn.
- Leverkanker (hepatocellulair carcinoom) is ook een mogelijke complicatie.
- Mensen met leververvetting lopen ook een groter risico op het ontwikkelen van bepaalde gezondheidsproblemen, zoals diabetes type 2, obesitas en hoge bloeddruk, waardoor hun gezondheidsrisico's verder toenemen.
Lees ook: Prediabetes: symptomen en hoe omkeren?
Wat zijn de symptomen van leververvetting?
In veel gevallen veroorzaakt leververvetting geen symptomen, vooral niet in een vroeg stadium. Er kunnen echter bepaalde symptomen optreden naarmate de ziekte vordert.
Symptomen van NAFLD
- Aanhoudende vermoeidheid
- Pijn of ongemak in de rechter bovenbuik
- Lichte toename van leverenzymen bij bloedonderzoek
Symptomen van NASH
- Intense vermoeidheid
- Ernstige buikpijn
- Gelige huid en ogen
- Zwelling van de buik en benen (oedeem)
- Algemene jeuk
Diagnose NAFLD en NASH
Leversteatose en NASH worden vaak bij toeval ontdekt, bijvoorbeeld na een abnormale levertest tijdens een routine bloedonderzoek. Het bloedonderzoek onthult afwijkingen in leverenzymen (ALT, gamma-GT), hoewel deze waarden soms normaal zijn.
Onderzoeken die de diagnose kunnen bevestigen:
- Lichamelijk onderzoek: Detectie van een vergrote lever.
- Bloedonderzoek: Analyse van leverenzymen, cholesterol en bloedsuikerspiegel.
- Beeldvorming: echografie om steatose op te sporen, elastografie (Fibroscan) om fibrose te beoordelen.
- Leverbiopsie: Uitgevoerd als laatste redmiddel om NASH te bevestigen en de ernst van de laesies te meten, vanwege de invasieve aard.
Lees ook: Leverfunctieonderzoek: wat betekenen afwijkende levertests?
Leververvetting voorkomen
Schade aan een lever die is aangetast door NAFLD of NASH is omkeerbaar. De lever is een orgaan met een groot herstelvermogen. Behandeling is gericht op het verminderen van leversteatose en leverontsteking. Het is vooral gebaseerd op een verandering in levensstijl, wat de eerste verdedigingslinie is om de ophoping van vet in de lever te verminderen.
- Kies voor een evenwichtige voeding: geef de voorkeur aan voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels (fruit, groenten, volkoren graanproducten), onverzadigde vetten (olijfolie, vette vis) en weinig toegevoegde suikers en verzadigde vetten. Het mediterrane dieet wordt vaak aanbevolen vanwege de voordelen voor de lever.
- Behoud een gezond gewicht: Matig gewichtsverlies (5-10% van het lichaamsgewicht) kan de leverenzymen aanzienlijk verbeteren en de vervetting van de lever verminderen.
- Meer lichamelijke activiteit: Regelmatige lichamelijke activiteit (minstens 150 minuten per week) helpt de insulinegevoeligheid te verbeteren en leververvetting te verminderen.
Lees ook: ‘Groen’ mediterraan dieet doet wonderen bij vette lever
Behandeling van leververvetting
- Veranderingen in levensstijl: Dit blijft de basisbehandeling. Zelfs matig gewichtsverlies en een verbeterd dieet kunnen leververvetting in veel gevallen omkeren.
- Medicatie: Hoewel er geen geneesmiddelen specifiek zijn goedgekeurd voor de behandeling van NAFLD of NASH, kunnen behandelingen worden voorgeschreven om geassocieerde metabole complicaties te beheersen, zoals statines voor hypercholesterolaemie of metformine voor insulineresistentie.
- Medische controle: Regelmatige controle van leverwaarden en beeldvormingstests is nodig om het verloop van de ziekte te volgen en progressie naar fibrose of cirrose op te sporen.
- Chirurgische ingrepen: In gevallen van ernstige NASH kan bariatrische chirurgie worden overwogen voor obese patiënten, omdat dit kan leiden tot een aanzienlijke vermindering van steatose en ontsteking.
- Onderzoek naar nieuwe therapieën: Er wordt onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van medicijnen tegen leverontsteking en fibrose, wat nieuwe vooruitzichten biedt voor patiënten met gevorderde NASH.
Wanneer er sprake is van aanzienlijke leverontsteking en de vorming van littekenweefsel (fibrose), wordt herstel moeilijker. Dit geldt des te meer in het geval van cirrose, waarvan de schade ongeneeslijk en onomkeerbaar is. In dit stadium is levertransplantatie een van de enige opties.
Lees ook: Maagverkleining: voor wie?
Bronnen:
Laatst bijgewerkt: november 2024
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
