Gerelateerde artikels
Procrastinatie: hoe kan je uitstelgedrag aanpakken?
In dit artikel
Procrastinatie: hoe kan je uitstelgedrag aanpakken?
dossier
We talmen allemaal wel eens met een klusje, maar uitstelgedrag kan ook chronisch worden en een ernstige impact hebben op je leven en gezondheid. Waarom stellen we zaken uit? En hoe kan je uitstelgedrag aanpakken en voorkomen?
Oorzaak van uitstelgedrag
Ten onrechte denkt men vaak dat uitstelgedrag wordt veroorzaakt door een onvermogen om je tijd doeltreffend te beheren, een gebrek aan wilskracht of luiheid. Ernstig uitstelgedrag lijkt vooral verband te houden met moeilijkheden om met bepaalde gevoelens om te gaan. Bij uitstelgedrag gaan mensen vaak opgaves uit de weg door zich bezig te houden met zaken die hen op de korte termijn goed doen voelen, bv. het bekijken van video’s op YouTube of scrollen op Facebook, terwijl ze beseffen dat ze op de langere termijn hun eigen ruiten inslaan. Sommige taken zijn natuurlijk vervelender dan andere, maar vaak zijn er dieperliggende redenen voor dit gedrag, die verband houden met emoties. Het is namelijk mogelijk dat je maar niet kun beginnen met je opdracht door een gebrek aan zelfvertrouwen, dat je vreest er niet toe in staat te zijn.
Uitstelgedrag kan zo een ongezonde manier zijn om om te gaan met negatieve gevoelens zoals onzekerheid, (faal)angst, zelftwijfel en frustratie. Je getreuzel dreigt zulke gevoelens nog te versterken als je jezelf verwijten begint te maken, schuldig voelt, piekert,… Zo kan je in een negatieve spiraal geraken.
Uitstellers zijn ook vaak perfectionisten voor wie het psychologisch aanvaardbaarder is om een taak niet aan te pakken dan om de taak niet goed te doen. Ze kunnen zodanig bezorgd zijn over wat anderen van hen zullen denken dat ze hun toekomst op het spel zetten om een oordeel te vermijden.
Sommige uitstellers beweren dat ze beter presteren onder druk, maar uit onderzoek blijkt dat dit meestal niet het geval is. Het gaat bij hen eerder om de roes van euforie die ze ervaren als ze iets op het laatste nippertje nog hebben klaargespeeld.
De impact van uitstelgedrag
Als het een gewoonte wordt om zaken op de lange baan te schuiven, kan dat zware gevolgen hebben op je leven. Het kan onder meer je loopbaan hinderen, sociale contacten bemoeilijken, je relatie schaden of tot financiële problemen leiden. Studenten die regelmatig uitstellen halen bijvoorbeeld vaak lagere cijfers, werknemers die uitstellen produceren werk van mindere kwaliteit.
Uitstelgedrag kan ook fysieke gevolgen geven. Enerzijds door bijvoorbeeld lichaamsbeweging of doktersafspraken uit te stellen, maar ook onrechtstreeks, want ernstig uitstelgedrag is gelinkt aan angst en depressie, chronische stress, een hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten.
Lees ook: Stress: het verschil tussen gespannen en overspannen zijn
Uitstelgedrag aanpakken
Wat kan je doen op korte termijn?
- Een goede tip is om te overwegen wat je volgende actie zou zijn in het geval je toch aan de taak zou beginnen. Zo leid je je gedachten af van je gevoelens en focus je op een simpele handeling die je gemakkelijk kan uitvoeren. Eens je van start bent gegaan, zal je normaal ook doorgaan. Motivatie lijkt namelijk te volgen op actie en niet andersom.
- Deel je taak op in verschillende kleinere taken.
- Probeer je af te schermen van typische zaken waardoor je afgeleid wordt. Zo kan je bv. je smartphone uit het zicht en gehoor leggen of een app installeren die het gebruik van bepaalde websites voor een bepaalde tijd blokkeert.
- Focus op de voordelen verbonden aan het afwerken van een opdracht, zoals positieve reacties van anderen en een boost van je eigenwaarde. Voor sommigen kan sociale druk helpen.
Dit zijn uiteraard allemaal tips om nú te stoppen met uitstellen en actie te ondernemen. Maar zoals hierboven uitgelegd, ligt de oorzaak van uitstelgedrag ‘dieper’ en moet je proberen om die dieperliggende knopen te ontwarren. Om niet te blijven hangen in negatieve emoties, is het in de eerste plaats belangrijk om jezelf te vergeven en begrip te tonen voor je eigen fouten. Zelfmedelijden kan heel wat druk van de ketel halen. Mindfulnesstechnieken kunnen je daarbij helpen, omdat ze je onder andere leren om negatieve gevoelens los te laten.
Lees ook: Hartcoherentie: ademhalingstechniek tegen hyperventilatie, angst en stress
Bronnen:
https://www.mindtools.com
https://www.psychologytoday.com
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
