Wat is het verschil tussen een ontsteking en een infectie?

dossier De termen ‘infectie’ en ‘ontsteking’ (of inflammatie) worden vaak door elkaar gebruikt, maar betekenen niet hetzelfde. Ze kunnen wel samen voorkomen en ze kunnen ook dezelfde klachten veroorzaken. Maar de oorzaak en de eventuele behandeling verschillen. 

Lees ook: Wat is antibioticaresistentie en wat zijn de gevolgen?

Wat is een infectie?

Een infectie wordt altijd veroorzaakt door een vreemd organisme (een bacterie, virus, schimmel, parasiet...) dat het lichaam binnendringt. Dat kan gebeuren door inademing via de mond of de neus, door aanraking met de handen, via bepaalde lichaamsopeningen (neusgat, vagina, gehoorgang,...), door seksueel contact, via een verwonding (een schaafwond, een operatiewond,...), via de voeding (een voedselinfectie), enzovoort.

Voorbeelden van infecties:

• Virale infecties: verkoudheid, griep, covid-19, hondsdolheid, mazelen, waterpokken, koortslip, humaan papillomavirus, virale gastro-enteritis...
• Bacteriële infecties: E. coli-infecties, legionellose, tetanus, pneumokokkeninfecties, streptokokkeninfecties, tuberculose, syfilis, ziekte van Lyme...
• Schimmelinfecties: vaginale mycose, ringworm, spruw, voetschimmel, pityriasis versicolor...
• Parasitaire infecties: malaria, giardiasis, toxoplasmose, vossenziekte...
  
  

Lees ook: Wat kan je doen als je griep hebt?

Symptomen van een infectie

De symptomen van een infectie variëren naargelang het type, de plaats in het lichaam en de ernst ervan. Ze worden niet alleen veroorzaakt door de schade die bacteriën of virussen aan onze weefsels toebrengen, maar ook door de reacties van ons immuunsysteem om de indringer te neutraliseren. Dit komt doordat immuuncellen chemische stoffen vrijgeven die ook symptomen veroorzaken.

• Algemene symptomen: koorts, malaise, vermoeidheid, enz.
  
• Plaatselijke symptomen: Ontsteking maakt deel uit van de reactie van het lichaam tegen een indringer. Bij een aanval stuurt het lichaam een toevloed van bloed naar de besmette gebieden. Ontsteking kan zich uiten als hoesten, een loopneus, roodheid, zwelling, pijn, hitte, enz.
  
  

Lees ook: Bescherm jezelf tegen infecties: zo was je je handen correct

Behandeling van infectie

Afhankelijk van de oorzaak kan een infectie behandeld worden met antibiotica (indien ze veroorzaakt wordt door een bacterie), of met een geneesmiddel tegen schimmels of parasieten. Tegen de meeste virussen bestaan geen geneesmiddelen en veel eerder onschuldige virale infecties (bv. griep of een verkoudheid) genezen meestal na enkele dagen vanzelf doordat de virussen opgeruimd worden door het afweersysteem. Sommige virale infecties (bv. hepatitis A en B, polio...) kunnen echter onomkeerbare orgaanschade veroorzaken. Tegen sommige infecties (bv. HIV) bestaan wel virusremmende middelen. Sommige virale (en ook bacteriële) infecties kunnen wel voorkomen worden door vaccinatie, bijvoorbeeld griep, bof, kinkhoest, polio, humaan papillomavirus (HPV), hepatitis A en B, gele koorts enzovoorts.

Lees ook: Dit zijn de 13 meest voorkomende bacteriële infecties

Wat is een ontsteking?

Lees ook: Vuile schaaf- of snijwonden: ontsmetten of spoelen?

Oorzaken van een ontsteking

• Infecties: een ontsteking kan het gevolg zijn van een infectie. Bekende voorbeelden zijn longontsteking, sinusitis, otitis, gastro-enteritis (ontsteking van het maagslijmvlies), meningitis, laryngitis, enz. 
• Verwonding of trauma: wanneer weefsel beschadigd is door een snijwond, brandwond, zonnebrand, prik, breuk, kneuzing of scheur, helpt ontsteking het genezingsproces (voorkomt infectie, reinigt de wond en bereidt deze voor op reconstructie).
• Mechanische overbelasting: slijmbeursontsteking in de knie of elleboog, spiervermoeidheid, enz.
• Blootstelling aan irriterende stoffen: blootstelling aan irriterende stoffen zoals sigarettenrook, luchtvervuiling, bepaalde chemicaliën of bijengif kan ontstekingen veroorzaken in de longen, huid, ogen, enz.
• Allergische reacties: soms worden ontstekingen veroorzaakt door een abnormale reactie van het immuunsysteem op bepaalde relatief onschadelijke lichaamsvreemde stoffen. Dit is vooral het geval bij mensen die allergisch zijn voor pollen, huisstofmijt, bepaalde voedingsmiddelen, enz.
• Auto-immuunziekte: het immuunsysteem reageert abnormaal op endogene moleculen of weefsels. Typische voorbeelden zijn de ontstekingsreacties van de ziekte van Crohn en reumatoïde artritis. In deze gevallen is er meestal sprake van een chronische ontsteking. Deze verdwijnt niet of komt periodiek terug. De oorzaken van de ontsteking zijn nog niet bekend.

Lees ook: Wat is een auto-immuunziekte?

Symptomen van een ontsteking

Lees ook: NSAID: hoe gebruik je ontstekingsremmers en wat zijn de bijwerkingen?

Behandeling van een ontsteking

Lees ook: Is chronische ontsteking gevaarlijk en hoe bestrijd je het?

Bronnen:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov
https://biologiedelapeau.fr
https://www.msdmanuals.com
https://my.clevelandclinic.org