Gerelateerde artikels
“Mijn kind daagt mij uit!” – Tips van een psycholoog
dossier
Zoekt je kind voortdurend grenzen op? Heb je het gevoel dat hij niet luistert, dat je woorden niet doordringen en dat hij je soms zelfs uitlacht? Weet dan dat achter dat uitdagend gedrag andere behoeften schuilgaan. Psycholoog Valentine Anciaux geeft tekst en uitleg aan de hand van enkele sleutelvragen.
Lees ook: Hoe ga je best om met uitdagend gedrag van je peuter?
Waarom daagt mijn kind mij uit?
“Achter uitdagend gedrag - dat vaak zeer irritant is - gaat altijd een behoefte schuil. Je kind heeft op dat moment íets nodig en hij vraagt erom op een ongepaste manier. Een kind kan zich bijvoorbeeld gewoon vervelen en een relletje organiseren is dan een vorm van entertainment. Bovendien krijgt hij op dat moment een zekere vorm van aandacht. Hoe meer je boos wordt, hoe leuker hij het vindt. Hij daagt je dus niet uit met als doel om je te irriteren of te kwetsen, maar omdat het zijn behoefte aan aandacht vervult. Sterker nog: hij heeft nu geleerd hoe hij je aandacht kan krijgen."
Hoe kan je best reageren op uitdagend gedrag van je kleuter?
"Het is allereerst belangrijk om die dingen niet persoonlijk op te vatten. Het is ons instinct om er onmiddellijk op te reageren, maar dat doe je in feite beter niet, want zo loopt het snel uit de hand. Ik maak altijd een onderscheid tussen reactie en interventie. Zeg je "Zo praat je niet tegen mij, dat is niet aardig" of "Ga weg, ik wil je niet meer zien", dan is dat een reactie. Bij een interventie probeer je de behoefte achter het gedrag te begrijpen, zodat je er in de toekomst beter mee kan omgaan en een gelijkaardige situatie kan voorkomen. Het doel is dus om preventief te kunnen handelen. Heeft mijn kind aandacht nodig? Dan geef ik hem op een positieve manier aandacht, voordat hij ook maar denkt aan uitdagen. Uiteraard is dat in de praktijk niet altijd evident. Je bent moe, hebt geen tijd… Maar ik raad aan om het toch eens te proberen. Je plukt er sowieso de vruchten van."
Lees ook: Verzameldrang: wat als je kind steeds 'prullen' mee naar huis brengt?
Welke behoeften kunnen schuilgaan achter uitdagend gedrag?
"De behoefte aan aandacht en de behoefte aan controle zijn de meest voorkomende. Ze zijn doorgaans ook met elkaar verbonden.
De behoefte aan controle
We zijn vaak geneigd om te zeggen tegen ons kind dat hij niet de baas is en dat jij "dat zelf wel zal beslissen". Zo riskeer je de ontwikkeling van de eigen wil de kop in te drukken. Nochtans is het belangrijk om als kind geregeld zelf de touwtjes in handen te hebben, om zo autonomie te ontwikkeleb. Een goede tip die ik kan meegeven is om je kind te laten kiezen tussen twee opties die voor jou allebei aanvaardbaar zijn. "Wil je een bad of een douche?", "Wil je je huiswerk nu maken of over 15 minuten?” Op die manier geef je hem verantwoordelijkheid en vraag je zijn mening, uiteraard binnen de grenzen van wat kan.
De behoefte aan aandacht
Merk je dat je kind zich begint te vervelen of op zoek is naar jouw aandacht? Laat dan alles vallen en speel een spel, vertel een verhaal, maak een praatje... Door het emmertje met aandacht van je kind gevuld te houden, voorkom je dat hij er op een ongepaste manier om moet vragen. Doe dat trouwens liever te veel dan te weinig. Als z’n emmer vol zit, zal hij dat sowieso laten blijken. "Mama, ga weg!” (lacht)
De behoefte aan stimulatie
Een kind dat zich verveelt, ergert zich aan iedereen, omdat dat de eerste ‘activiteit’ is die hij gevonden heeft. Hou hem dus zoveel mogelijk bezig op een leuke manier. Let erop dat je kind voldoende positieve prikkels krijgt."
Wat als je kind je uitlacht?
"Als het kind lacht als je hem iets vraagt en je voelt je daardoor persoonlijk beledigd, dan kan je het gesprek beter afbreken. Ga er niet op in. Iets zeggen als "Dat meen je niet", of er op een andere manier tegen ingaan, kan hem alleen maar meer laten lachen, wat jou nog bozer maakt. Voel je dat het te veel voor je wordt, dat je dreigt te 'ontploffen'? Ga dan even uit de kamer om tot rust te komen, zodat de situatie niet escaleert. De kans bestaat trouwens dat je kind lacht, omdat hij zich ongemakkelijk voelt en niet weet hoe te reageren. Of misschien is het een nerveus lachje? Of misschien is de situatie gewoon wel een beetje grappig? Als je voelt dat je zelf ook moet lachen, hou die lach dan zeker niet in. Lach samen, en dan kunnen jullie er nadien rustiger over praten."
Lees ook: Kan een kind te veel speelgoed hebben (en daardoor minder spelen)?
auteur:
Amélie Micoud,
gezondheidsjournalist
