Hoe krijg je salmonella en wat zijn de symptomen?
In dit artikel
Hoe krijg je salmonella en wat zijn de symptomen?
dossier
Salmonella is een geslacht van bacteriën dat verantwoordelijk is voor een groot aantal voedselgerelateerde infecties bij mensen en dieren. De meest voorkomende ziekte die door Salmonella wordt veroorzaakt, is salmonellose, een voedselinfectie die tot maag-darmklachten kan leiden. In sommige gevallen kan een besmetting ernstigere gevolgen hebben, zoals uitdroging of een bloedvergiftiging. Vooral
kinderen,
ouderen,
zwangere vrouwen en personen met een verzwakte weerstand zijn vatbaar voor complicaties.
Lees ook: Hoe een voedselvergiftiging voorkomen?
De bacterie werd voor het eerst geïdentificeerd in 1885 door de Amerikaanse wetenschapper Daniel Elmer Salmon, naar wie het geslacht is vernoemd. Salmonella behoort tot de familie Enterobacteriaceae en wordt wereldwijd aangetroffen in verschillende omgevingen, zoals in de darmen van dieren en mensen, in voedsel en in water.
Lees ook: Mag je verkleurd vlees opeten?
Hoe krijg je salmonella?
Besmetting met salmonella vindt meestal plaats via de orale route, voornamelijk door het consumeren van besmet voedsel of water. De bacterie kan echter ook via direct of indirect contact met besmette dieren of oppervlakken worden overgedragen.
Besmetting met salmonella via voeding
Salmonella kan in verschillende voedingsmiddelen voorkomen, waaronder:
- Rauw of onvoldoende verhit vlees (vooral kip en gehakt)
- Eieren en eiproducten (zoals zelfgemaakte mayonaise of tiramisu)
- Ongepasteuriseerde melk en zuivelproducten
- Rauwe groenten en fruit (besmet via mest of besmet irrigatiewater)
- Schaaldieren en vis (vooral als ze uit besmet water komen)
Andere besmettingsroutes
Salmonella kan zich ook verspreiden door:
- Direct contact met dieren zoals kippen, eenden, schildpadden en andere reptielen die de bacterie bij zich kunnen dragen.
- Slechte keukenhygiëne, bijvoorbeeld als rauw vlees in contact komt met ander voedsel (kruisbesmetting).
- Persoon-op-persoon besmetting, vooral via de handen als iemand na toiletgebruik niet goed zijn handen wast.
Lees ook: Moet je kip afspoelen met water voor het koken?
Lees ook: Is het gevaarlijk om rijst opnieuw op te warmen?
Symptomen salmonella
Niet iedereen die besmet is geraakt met de salmonellabacterie, wordt ernstig ziek, maar als je klachten ontwikkelt, gebeurt dat doorgaans 6 tot 72 uur nadat je besmet voedsel hebt gegeten. Meestal zijn die klachten vermoeidheid,
diarree, buikkrampen,
misselijkheid en
braken, en eventueel koorts en koude rillingen. Na 3 tot 7 dagen gaan ze normaal gezien vanzelf voorbij. Soms hebben mensen ook
hoofdpijn,
koorts, spierpijn en/of gewrichtspijn.
Lees ook: Wild of gekweekt: hoe gezond is zalm?
Is salmonella gevaarlijk?
De meeste mensen herstellen binnen enkele dagen tot een week zonder medische behandeling, maar de diarree kan leiden tot uitdroging, vooral bij jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. Bij een klein deel – minder dan 5% - kan een besmetting met salmonella zich uitbreiden naar de bloedbaan, bijvoorbeeld bij verzwakte personen die al lijden aan een andere ziekte. Dit kan uitmonden in ernstigere aandoeningen zoals bloedvergiftiging, reactieve artritis (een gewrichtsontsteking die weken na de infectie kan optreden),
hersenvliesontsteking of longontsteking.
In sommige gevallen kan een zeldzame en agressieve vorm van Salmonella, zoals Salmonella Typhi, tyfus veroorzaken, een ernstige ziekte die zonder behandeling dodelijk kan zijn.
Lees ook: Uitdroging: symptomen en wat te doen?
Lees ook: Wat zijn de symptomen van uitdroging bij baby en kind?
Behandeling salmonella
Bij een salmonella-infectie moet je meestal gewoon uitzieken. Het is beter dat je immuunsysteem de infectie zelf ‘opruimt’. Belangrijk is dat je voldoende drinkt, want door diarree, overgeven en koorts kan je veel vocht verliezen. Eventueel kan een ORS-oplossing (orale rehydratatiezouten) helpen om elektrolyten aan te vullen en uitdroging te voorkomen. Als de koorts na drie dagen nog niet minder is, ga je het best naar de dokter. Bij ernstige infecties of bij verzwakte patiënten kan de arts een
antibioticakuur voorschrijven.
Lees ook: Is vlees kankerverwekkend?
Hoe voorkom je besmetting?
Om besmetting met salmonella te voorkomen, is een goede hygiëne de belangrijkste preventiemaatregel:
Hygiëne in de keuken
- Was je handen grondig met water en zeep na het hanteren van rauw vlees of eieren
- Gebruik aparte snijplanken voor rauw vlees en groenten
- Was groenten en fruit grondig voordat je ze eet
Veilig voedsel bereiden
- Verhit vlees, vis en eieren goed (kip minimaal 75°C)
- Bewaar bederfelijke producten in de koelkast bij 4°C of lager
- Vermijd ongepasteuriseerde melk en rauwe eiproducten
Persoonlijke hygiëne
- Was altijd je handen na toiletgebruik, voor het eten en na contact met dieren
- Voorkom kruisbesmetting door keukengerei en werkbladen regelmatig schoon te maken
Lees ook: Tips om voedsel veilig te bewaren
Bronnen:
Laatst bijgewerkt: februari 2025
Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.
